Jaargang 25, masterspecial by SecJure

SecJure Jaargang 25 | Masterspecial 2011 | SecJure is een uitgave van Magister JFT

Juridisch Faculteitsblad

MASTERSPECIAL Jouw gids in het juridisch labyrint!

Rechtsgeleerdheid, Internationaal en Europees Recht, Recht en Management, Fiscaal Recht, Bestuurskunde

KIES NU VOOR HET GRATIS STUDENTEN PAKKET VAN ABN AMRO Wil je al je aandacht aan je studie en het studentenleven besteden? Dan is het Studenten Pakket van ABN AMRO iets voor jou. Hiermee heb je al je financiële zaken in één keer goed geregeld/. Zit je bij een andere bank? Met de gratis overstapservice zetten we automatisch de betaling van je collegegeld, je studiefinanciering en je machtigingen in één keer om naar je nieuwe rekening.

Inhoudsopgave Voorwoord Decaan

Een warm welkom van prof. Randall Lesaffer

Civiel Effect

Hoe zit het nou?

De masteropleidingen aan Tilburg Law School

Een compleet overzicht van alle masters aan de universiteit

BaMatrix

Welke bachelor geeft toegang tot welke master?

Rechtsgeleerdheid

14 16 18 20 22 24

Accent Privaatrecht Accent Strafrecht Accent Staats & Bestuursrecht Accent Rechtsgeschiedenis & Rechtstheorie Accent Milieurecht Accent Sociaal Recht

Fiscaal Recht

Internationaal & Europees Recht

28 30 32 34

International Business Law International & European Labour Law International & European Public Law Law & Technology

Recht & Management

Bestuurskunde

38 40

Bestuurskunde Research in Public Administration and Organizational Science

Sociaal Recht & Sociale Politiek

Research master

Studeren in het Buitenland

Martijn Groen loopt stage in Canada

Extra uitdaging naast je studie?!

Wat zijn de opties?

Pro/Contra: Een tweede master?

Zoals vanouds kruisen de heren Klaus en de Vries de degens! 3 | SecJure Mei 2011

Colofon Redactieadres

Redactioneel

Kamer E221 Postbus 90153 5000 LE Tilburg Tel. (013) 466 80 73 Mail: secjure@magisterjft.nl

Hoofdredacteur Therris Burgers

Redactie Robbert Coenmans Thomas Dilien Ilona van den Eijnde Janneke van der Heijden Jos Klaus Sylvia Kuijsten Aïcha Peutz Loes van Puijenbroek Jeroen Tessers Thijs van Liempd Anne de Vries Xu Wang Sjoerd Wierenga Esra van der Wolk

Met dank aan Eline van Scherpenzeel Boudewijn de Waard Rolf Everhardus Jonathan Verschuuren Martijn Groen Sylvia Walther Remco Smulders Joosje van den Munckhof Ellen Knol Hein Coppes

Productie Wolf Legal Publishers Oplage 940 SecJure jaargang 25 Masterspecial De redactie behoudt zich het recht voor ingeleverde stukken niet te plaatsen of te wijzigen. De inhoud van de artikelen vertegenwoordigt niet noodzakelijkerwijs de mening van de redactie. © Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook gereproduceerd worden zonder voorafgaande toestemming van de redactie.

Beste lezer, Voor u ligt de masterspecial. Zoals de cover al zegt: uw gids door de juridische jungle der masters. Op de komende pagina’s wordt een overzicht gegeven van alles wat Tilburg Law School de afgestudeerde bachelor jurist te bieden heeft. Middels interviews, verslagen en andere vormen van diepgaande onderzoeksjournalistiek heeft de redactie getracht het antwoord te achterhalen op alle vragen die u mogelijkerwijs kunt hebben. Heeft u interesse in de master Rechtsgeleerdheid maar weet u nog niet welk accent? Bladert u dan snel door naar de groene pagina’s. Bent u meer in de stemming voor een Engelstalige master? Zoekt u dan bij de blauwe bladzijdes. Bestuurskundigen kunnen hun hart ophalen bij de paarse pagina’s, fiscalisten bladeren door naar geel en recht & management juristen verwijs ik gaarne door naar het patriottisch oranje. De masters Sociaal recht & Sociale Politiek en de onderzoeksmaster vindt u onder grijs. Daarnaast biedt deze uitgave u ook de nodige informatie over het lopen van stage, het opdoen van buitenland ervaring en schijnen Daan de Vries en Jos Klaus hun licht op de vraag: de tweede master, doen of niet? Kortom! Alles wat u nodig heeft om goed geïnformeerd aan uw (eventueel tweede) master te beginnen, vindt u in deze editie. Mocht u nu toch nog vragen hebben die door een wrede speling van het lot niet beantwoord worden, dan verwijs ik u gaarne naar de website van Tilburg Law School waarop alle informatie te vinden is. Rest mij niets dan u verder veel plezier te wensen met uw voorbereidend onderzoek en veel succes met het afronden van uw master. Namens de redactie, Therris Burgers Hoofdredacteur 2010-2011

5 | SecJure Mei 2011

Voorwoord

Decaan Tilburg Law School Randall Lesaffer Beste studenten, Het is mij, zoals vele buitenlanders die aan de Tilburg University werken of studeren, al vaak overkomen. Je bent in je land van herkomst en je praat over je werk of studie in Tilburg. Hoe enthousiast of lovend je ook bent en hoe vaak je ook tegen dezelfde mensen praat, het maakt doorgaans niets uit. Als je iets terughoort over het feit dat je in Nederland werkt of studeert, hoor je zelden terug dat dit in Tilburg is. Nijmegen, Eindhoven, Utrecht of Leiden blijkt dan plots de plaats te zijn waarmee men je verbindt. Je kunt je troosten met de gedachte dat je erin bent geslaagd je publiek ervan te overtuigen dat Tilburg wel een internationaal bekende stad moet zijn als het zo’n goede universiteit en rechtenfaculteit heeft. Een heel andere ervaring heb je wanneer je op een internationaal congres bent en er als spreker van de rechtenfaculteit uit Tilburg wordt voorgesteld. Want die kent men onderhand wel in een groot deel van de juridische academische wereld. De voorbije jaren is de Tilburgse rechtenfaculteit uitgegroeid tot een begrip in de nationale en internationale wereld van het recht. Zowel in onderzoek als in onderwijs scoort onze faculteit hoog in de bestaande rankings. Het is mij in het buitenland vaak gevraagd hoe dat komt. Dat is een goede vraag. Wat maakt onze relatief kleine rechtenfaculteit gelegen aan de zuidgrens van Nederland zo bijzonder? Er bestaan ongetwijfeld vele antwoorden op die vraag. Ik beperk me tot een drie. De eerste succesfactor van de Tilburgse rechtenfaculteit is dat ze als weinig anderen weet in te spelen op de veranderende noden van de samenleving. Wat Tilburg onderscheidt van meer traditionele faculteiten is ongetwijfeld haar focus op innovatie. De Tilburgse rechtenfaculteit is de voorbije decennia vaak de faculteit gebleken die als één der eersten aandacht kreeg voor nieuwe ontwikkelingen in het recht en nieuwe rechtsgebieden. Dat begon met het stijgend belang van het sociaal recht in de jaren ’60 en ’70 en uit zich vandaag in de focus op gebieden als recht en technologie, flexicurity, de rechten van slachtoffers en microjustice. Vandaag is Tilburg één van de eerste SecJure Mei 2011 | 6

faculteiten in West-Europa die zo duidelijk de kaart trekt van de interdisciplinaire studie van recht en samenleving. Waar vroeger het recht vooral werd bestudeerd als een op zichzelf staand fenomeen, zien we nu hoe eerst in onderzoek en daarna in onderwijs steeds meer wordt nagedacht over de interactie tussen recht en samenleving en daartoe de inzichten en methoden van andere wetenschappen dan het recht worden aangewend. Een tweede succesfactor is de internationale blik. Tilburg mag dan aan de rand van Nederland liggen, het is een faculteit die zich in het hart van Noord-West-Europa bevindt en dat ook zo ziet. Tilburg was en is één van de pioniers van de internationalisering van de juridische discipline in ons deel van de wereld. Het is een plaats die openstaat voor buitenlandse studenten en medewerkers en een plaats waar zij zich gemakkelijk een weg kunnen vinden. Bijzonder, en minstens zo belangrijk, is dat die gerichtheid op de wereld gepaard gaat met een grote verbondenheid met de eigen stad en regio. De derde en belangrijkste succesfactor die ik wil noemen zijn de mensen. Als iemand in het buitenland mij vraagt wat Tilburg zo bijzonder maakt en ik kies voor het korte antwoord, dan zeg ik altijd: de goede sfeer. Het klinkt misschien banaal, maar dat het is het niet. Want of je nu met medewerkers of studenten praat, wat mij altijd opvalt in onze faculteit is hoe verbonden mensen zich voelen met de faculteit en hoe trots ze erop zijn. En hoezeer bij ons de gedachte heerst dat we samen sterker staan.

Law

Civiel effect: hoe zit het nou?

Over de toegang tot advocatuur en rechterlijke macht blijft veel te doen. Deze toegang wordt in juridisch jargon civiel effect genoemd. Dit artikel is een update van een artikel dat enige tijd geleden al een keer verschenen is in SecJure. In dit artikel wordt allereerst de stand van zaken met betrekking tot het civiel effect besproken. Daarna komt de stand van zaken voor wat betreft de Tilburgse opleidingen aan de orde. Het civiel effect wordt niet bepaald door de universiteiten, maar door de wetgever. Een veelgehoord misverstand is dat iemand met een mr-titel (of een LL.M-titel) automatisch civiel effect heeft. Dit is allerminst het geval. Het civiel effect voor de advocatuur is vastgelegd in de Advocatenwet. Behalve de bekende vormen van civiel effect zijn er echter veel meer. Zo zijn er (om een paar voorbeelden te noemen) civiel-effectbepalingen over benoeming tot secretaris of ambtenaar van Staat bij de Raad van State (art. 12 Wet op de Raad van State), secretaris van de Kamer voor de Binnenvisserij (art. 48 Visserijwet), voorzitter van een huurcommissie (art. 23 Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte) en voorzitter van tuchtcollege loodsen (art. 29 Loodsenwet). Verder is er voor verschillende beroepsgroepen aanvullende regelgeving, om de inhoudelijke beroepsvereisten te bepalen. Voor de advocatuur geldt het Besluit beroepsvereisten advocatuur uit 2005.

kunnen in de advocatuur en de rechterlijke macht worden benoemd degenen die aan een universiteit zowel een bachelor- als een masteropleiding in het recht hebben afgerond. Door middel van een Algemene Maatregel van Bestuur kunnen andere getuigschriften gelijkgesteld worden met de universitaire bachelor in het recht. Die

Discussie over civiel effect De discussie over het civiel effect is opgelaaid na de invoering van de bachelor-masterstructuur in het hoger onderwijs. De beroepsgroepen, met name advocatuur, rechterlijke macht en notariaat, hadden moeite om in de nieuwe structuur te zien wie nu op basis van zijn vooropleiding geacht kon worden voldoende kennis in huis te hebben voor de beroepsuitoefening. Alle juridische faculteiten toetsen hun opleiding aan de Advocatenwet. In de Advocatenwet stond vroeger, toen we nog doctoraalopleidingen hadden, een lijstje met vakken die een student in ieder geval gevolgd moest hebben, wilde hij aan civiel effect komen: privaatrecht en burgerlijk procesrecht, straf(proces)recht en een van de volgende drie: staatsrecht, bestuurs(proces)recht en belastingrecht. Voor officier van justitie en rechter golden weer iets andere eisen. Met ingang van 1 januari 2005 wijzigde een aantal van deze wetten.2 Volgens de nieuwe regelgeving

laatste zinsnede is in de wet gekomen om het mogelijk te maken ook met bepaalde met name genoemde HBOopleidingen civiel effect te behalen.

Commissie Hoekstra Aan een Commissie toetredingsvereisten juridische beroepen (Commissie Hoekstra) werd de opdracht verstrekt advies uit te brengen over de nadere invulling van de juridische beroepsvereisten. In deze commissie waren de belangrijkste beroepsgroepen en het juridisch hoger onderwijs vertegenwoordigd. De Commissie Hoekstra bracht in oktober 2005 verslag uit.3 Het advies van de 7 | SecJure Mei 2011

commissie is onder meer verwerkt in het Besluit beroepsvereisten advocatuur en het Besluit opleiding rechterlijke ambtenaren. De inhoud van beide documenten is in het onderstaande verwerkt. Ook adviseerde de commissie “om bij AMvB de graad van hbo-bachelor in het recht […] in het kader van de toetredingsvereisten voor de juridische beroepen, gelijk te stellen aan de graad van wo-bachelor in het recht”. Dit advies om afgestudeerden van het HBO Recht ook aan civiel effect te helpen is om verschillende redenen nog niet in regelgeving omgezet.

Rechterlijk ambtenaar in opleiding (Raio, art. 21a Besluit opleiding rechterlijke ambtenaren): Om toegelaten te worden tot de Raio-opleiding moet men zich in ieder geval bekwaamd hebben in de onderstaande rechtsgebieden: • burgerlijk recht met inbegrip van het burgerlijk procesrecht; • strafrecht met inbegrip van het strafprocesrecht; • bestuursrecht met inbegrip van het bestuursprocesrecht.

Vereisten per beroepsgroep

Advocatuur (art. 1 Besluit beroepsvereisten advocatuur): Het afsluitend examen bedoeld in de Advocatenwet omvat tenminste de volgende vakken: • het privaatrecht met inbegrip van het burgerlijk procesrecht; • het strafrecht met inbegrip van het strafprocesrecht; • en één van de volgende drie vakken: • staatsrecht; • bestuursrecht met inbegrip van het bestuursprocesrecht; • belastingrecht.

Wat is nu de stand van zaken met betrekking tot het civiel effect? Allereerst staat hieronder een overzicht van de beroepsvereisten voor de advocatuur en de rechter-

Civiel-effectverklaring

lijke macht. Het civiel effect voor het notariaat wordt hier buiten beschouwing gelaten, omdat de Universiteit van Tilburg geen opleiding Notarieel Recht aanbiedt. Rechterlijke ambtenaren (Rechterlijke macht, waaronder Openbaar Ministerie, artikel 38b Besluit rechtspositie rechterlijke ambtenaren): Het afsluitend examen is zodanig samengesteld dat ten minste grondige kennis van en inzicht in drie van de vijf volgende rechtsgebieden is verkregen: • burgerlijk recht, met inbegrip van burgerlijk procesrecht; • strafrecht, met inbegrip van strafprocesrecht; • bestuursrecht, met inbegrip van bestuursprocesrecht; • staatsrecht; • belastingrecht. Tot de drie genoemde rechtsgebieden behoren in ieder geval twee van de eerste drie rechtsgebieden.

SecJure Mei 2011 | 8

Hoewel dus de juridische faculteiten zelf niet het civiel effect bepalen, hebben zij met de verschillende juridische beroepsgroepen afgesproken dat afgestudeerden die voldoen aan de inhoudelijke vereisten van het civiel effect een zogenaamde civiel-effectverklaring ontvangen. Deze verklaringen worden afgegeven als een student heeft voldaan aan drie voorwaarden: 1. Hij is in het bezit van een diploma als bedoeld in art. 2 Advocatenwet. 2. Hij heeft minimaal 200 EC aan juridische studiepunten behaald, waarvan 120 EC op universitair niveau (60 EC mastervakken en 60 EC bachelorvakken). 3. Hij heeft grondige kennis van en inzicht in de rechtsgebieden die worden genoemd in het Besluit beroepsvereisten advocatuur en in het Besluit opleiding rechterlijke ambtenaren. Er zijn twee soorten civiel-effectverklaringen die afgestudeerden kunnen ontvangen van de universiteit. De masterverklaring ontvangt de student als hij aan alle (inhoudelijke en procedurele) vereisten van het civiel effect heeft voldaan. De bachelorverklaring ontvangt een student, uitsluitend op eigen verzoek, als hij aan de Tilburg University zijn LLB heeft gehaald én heeft voldaan aan de inhoudelijke eisen van het civiel effect. Hij kan met die verklaring aantonen dat hij alleen nog een LLM hoeft te behalen, zodat hij aan de andere instelling zijn master-civiel-effectverklaring kan ontvangen.

Gevolgen voor de Tilburgse opleidingen Wat betekent het bovenstaande voor afgestudeerden van de Tilburgse faculteit? Hieronder worden de verschillende betrokkenen langsgelopen. In het onderstaande gaan wij uit van het civiel effect met de meest strikte eisen. Dat betekent dat wij ervan uitgaan dat iemand voldoet aan de vereisten van ‘het’ civiel effect wanneer hij heeft voldaan aan de drie hierboven genoemde vereisten.

Bachelor- en masterstudenten De bachelors Rechtsgeleerdheid en Internationaal en Europees Recht leveren na een juridische master civiel effect op (mits in de master het vak Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing wordt gevolgd). Dat geldt voor alle masteropleidingen die door onze faculteit verzorgd worden, met uitzondering van de master Bestuurskunde en de onderzoeksmaster Bestuurskunde. Bachelorstudenten Fiscaal Recht dienen de volgende vakken te behalen om aan de civiel effect eisen te voldoen: • Strafprocesrecht • Strafrechtelijke aansprakelijkheid • Rechtsbescherming tegen de overheid • Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing (kan als keuzevak binnen de master) In de master Fiscaal recht moet u kiezen voor een juridisch keuzevak! Voor bachelorstudenten Recht en Management geldt dat zij, ongeacht het aanvangsjaar, in de master Recht en Management moeten kiezen voor juridische keuzevakken. Daarnaast moeten zij extra vakken volgen naast het bachelorprogramma. Welke vakken u precies dient te volgen is afhankelijk van de datum waarop u aan uw opleiding begonnen bent. Kijk dat daarom na op de pagina’s over civiel effect: http://www.tilburguniversity.edu/ nl/studenten/afstuderen/master/frw/civieleffect.

van Toelichting. Het diploma HBO Rechten is slechts dan gelijk aan een universitaire bachelor “indien dit is aangevuld met een programma dat ertoe strekt om het kennisverschil tussen die hbo-bacheloropleiding en de wo-bacheloropleiding te overbruggen – het zogenoemde «schakelprogramma»”5. Het kan overigens ook gaan om diploma’s die vóór 1 september 2008 zijn afgegeven. Mocht u bijvoorbeeld in 2007 uw HBO-diploma Rechten hebben behaald (en daarna de premaster en wo-master in het recht), is dat geen probleem. Met deze aanpassingen is het advies van de Commissie Hoekstra grotendeels opgevolgd.

Premasterstudenten afkomstig van andere HBO-opleidingen Afgestudeerden van andere HBO-opleidingen (bijvoorbeeld HBO Management, Economie en Recht) kunnen geen civiel effect behalen, tenzij zij aan onze (of een andere juridische) faculteit niet alleen een master- maar ook een universitair bachelordiploma behalen. Bovendien moet deze te behalen opleidingscombinatie voldoen aan de inhoudelijke vereisten van het civiel effect. Hiervoor is het dus niet voldoende om een premaster (met de bijbehorende master) af te ronden. De verwachting is niet dat hier verandering in komt. Het is wel mogelijk om alsnog een juridisch universitair bachelordiploma te behalen. Hiervoor moet nog een aantal vakken worden behaald. Laat u hierover informeren door de studieadviseurs.

Tot slot De stand van zaken lijkt met de meest recente ontwikkelingen behoorlijk uitgekristalliseerd. Mocht u twijfelen over de toegang tot de klassiek-juridische beroepen, kunt u contact opnemen met de studieadviseurs. Houd voor meer informatie de website van de afdeling Onderwijs in de gaten. Uiteraard kunt u ook altijd te rade gaan bij organisaties als de Nederlandse Orde van Advocaten.

Premasterstudenten afkomstig van het HBO Recht Studenten met een diploma HBO Recht, die daarna een universitaire premaster en master behalen, behalen civiel effect. Sinds 1 september 2008 is er namelijk een nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur van kracht die een diploma van een HBO Rechten voor de werking van het civiel effect gelijk stelt aan een universitair juridisch bachelordiploma.4 Dit betekent dat degene die vanaf 1september 2008 verzoekt om toelating tot een civieleffectberoep voldoet aan de eisen. “Van de huidige hbobacheloropleidingen is de opleiding HBO-Rechten de opleiding met voldoende juridische inhoud om voor deze mogelijkheid van gelijkstelling met de wo- bacheloropleiding recht in aanmerking te komen,” aldus de Nota

(Endnotes) 1 Voor dit artikel is onder meer gebruik gemaakt van de Notitie inzake civiel effect, van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen, te raadplegen via http://www. rug.nl/rechten/voorzieningen/infobalie/aanvraagbul/civieleffect (adres is niet meer actueel) (publicatiedatum 21-5-2008). 2 Aanpassingswet invoering bachelor-masterstructuur, Stb. 2005, 32. 3 Advies van de commissie toetredingsvereisten juridische beroepen, 7 oktober 2005 (Commissie Hoekstra). 4 Besluit van 18 september 2008, Stb. 2008, 383, Nu Artikel 38ca, Besluit rechtspositie rechterlijke ambtenaren. 5 Besluit van 18 september 2008, Stb. 2008, 383, Nota van Toelichting.

9 | SecJure Mei 2011

Artikel

De masteropleidingen van Tilburg Law School Tilburg Law School kent twaalf masteropleidingen, waarvan zeven Engelstalig. Sommige masteropleidingen sluiten naadloos aan op de bachelorvooropleiding. Andere bachelordiploma’s bieden pas toegang tot een masterprogramma indien aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Welke aanvullende eisen precies gelden, kun je per opleiding nalezen op tilburguniversity.edu/nl/onderwijs/masteropleidingen/ Omdat hbo-opleidingen niet direct aansluiten bij de masters van onze universiteit, biedt de rechtenfaculteit premasters aan: een éénjarig programma dat de schakel vormt tussen de hbo-bachelor en de universitaire master. Tilburg Law School verzorgt premasters voor de volgende afgestudeerde hbo-bachelors:

Vooropleiding

Premaster

hbo Recht

Rechtsgeleerdheid Law and Technology Sociaal Recht en Sociale Politiek

hbo Fiscale Economie

Fiscaal Recht

hbo Management, Economie en Recht

Recht en Management Law and Technology

hbo bestuurskunde

Bestuurskunde

Masterprogramma’s Master Rechtsgeleerdheid (ook in deeltijd) Deze master is opgebouwd uit zes verschillende accenten. Met het accentprogramma specialiseer je je in een bepaald rechtsgebied: • Strafrecht • Privaatrecht • Staats- en bestuursrecht • Rechtsgeschiedenis en rechtstheorie • Milieurecht • Sociaal Recht

SecJure Mei 2011 | 10

Master Fiscaal Recht (ook in deeltijd) De master Fiscaal Recht is een internationaal georiënteerde, generalistische opleiding waarbinnen je aan de hand van keuzevakken je kan specialiseren. De opleiding wordt verzorgd vanuit het Fiscaal Instituut Tilburg (FIT), waarin onderwijs en onderzoek van de juridische en economische faculteit zijn verenigd. Hoewel de master juridisch getint is, ontkomt de fiscaal jurist er niet aan om ook goed op de hoogte te zijn van de economische aspecten die samenhangen met belastingheffing.

Master Recht en Management Deze master leidt juristen op die zich kunnen bewegen op het snijvlak van het recht, economie en management. Onderwerpen als ondernemingsrecht, financiering, strategie, risicomanagement en marketing komen in deze master aan bod. Vanuit het bedrijfsleven is er een toenemende vraag naar juristen die kennis hebben van zowel juridische vraagstukken als economische managementtheorieën. Als jurist Recht- en Management voldoe je als multidisciplinaire denker precies aan deze vraag.

Master Sociaal Recht en Sociale Politiek De master Sociaal Recht en Sociale Politiek leidt je op tot academisch gevormd expert op het gebied van het sociaal recht. Je leert je academisch te oriënteren op fundamentele zaken. Op die manier kun je later zelfstandig omgaan met sociaaleconomische veranderingsprocessen. De master vormt je tot expert die het sociaal recht zowel vanuit nationaal als internationaal perspectief beheerst. Het programma van deze master is zodanig ontworpen dat het goed mogelijk is om de master in 1 jaar af te ronden, maar het is ook mogelijk om in te zetten op een 2-jarige variant waarbij de student tegelijk parttime werkt.

Research Master in Law The aim of the programme is to give talented young researchers the tools they need to conduct methodically sound legal research in different legal fields. There’s a special focus on comparative law, finding of law, foundations of law and the interdisciplinary study of law. As the programme is purposely kept small (admissions takes place after selection), students can be closely supervised by experienced researchers. Each student is

assigned a mentor, who can provide programme support and focus on the student’s progress and ambitions.

LLM International Business Law The program aims to provide students with a better knowledge and understanding of key subjects such as business law, corporate governance, competition law and trade law. The emphasis lies on an integrated knowledge of the various fields of law together with neighboring academic disciplines, especially economics. In an international setting, the program offers lectures, detailed case studies, simulated negotiations, meetings, drafting exercises and team-building activities that integrate the demands of the business environment with legal practice and regulation.

on both the constitutional and economic foundations of the European integration process. It aims at providing the students with a broad understanding of not only the EU itself, but also of its relation with the member States and the rest of the world.

LLM International and European Labour Law The master’s program Labour Law and Social Security Law is a program which offers you an in- depth study of individual and collective labour law, international and comparative labour law, European labour law and social policy, and European and international social security law.

LLM Law and Technology LLM International and European Public Law The International and European Public Law Master Program offers an analysis of the international legal order and of the core issues of the new Millennium. It does so from two distinct perspectives: Public International law and Human Rights and European Union Law. The International Law and Human Rights specialization focuses upon current issues of international and human rights law, such as the stretching and limitations of the use of violence, the role of the United Nations in a divided world, the balance between the fight against terror and human rights and human trafficking. The European Union Law specialization offers an in-depth education

This master’s program offers a challenging and wide-ranging course for those students who want to learn more than merely about the law as it exists. Technological progress prompts key questions in numerous areas rapidly affecting our daily life. The overall question addressed in this master is how to regulate new phenomena such as ‘the virtual world’, biotechnology and nanotechnology. This multidisciplinary approach will help you to think creatively, independently and critically about solutions and regulating mechanisms. Although no specific knowledge about technology is required, you do need to have an interest in social developments, especially those on an international scale.

11 | SecJure Mei 2011

LLM European and International Taxation (advanced program) This program focuses on taxation from an international perspective. The European and International program brings together expertise from two of Europe’s leading fiscal institutes: the Katholieke Universiteit Leuven in Belgium and Tilburg University’s Fiscal Institute Tilburg (FIT). It’s an advanced education that is hard to beat; both for its global perspective and progressive teaching methods. In classes of no more than fifteen students, you will debate and discuss real issues and solutions instead of theoretical principles and with professors and practitioners from the five most important tax jurisdictions.

tion. The programme is offered by the Departments of Utrecht University, Tilburg University and Erasmus University Rotterdam jointly, and draws on the combined strength of their research programmes in Public Administration and Organizational Science. This guarantees high quality teaching.

Meer informatie? Heb je vragen of wil graag meer informatie? Lees verder op tilburguniversity.edu/nl/onderwijs/masteropleidingen of tilburguniversity.edu/nl/studenten/studeren/oer/frw/ Of scan de QR code

Master Bestuurskunde De masteropleiding Bestuurskunde werkt toe naar een verdere verdieping van de generalistische vorming van bachelors Bestuurskunde (en anderen die voor toelating tot de masteropleiding Bestuurskunde in aanmerking komen). De opleiding realiseert als eindkwalificatie het zelfstandig en creatief kunnen denken en handelen in voor bestuurskundigen relevante beroepspraktijken. Inspiratiebron en referentiekader is het onderzoeksprogramma "Legitimiteit, vitaliteit en meervoudigheid: Staat, stad en maatschappelijk bestuur in een netwerksamenleving" van de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur.

Research in Public Administration and Organizational Science This Master’s Program prepares you for an academic career in the field of Public Administration and Organizational Science (e.g. a PhD programme or as research trainee at a university or academic institute). Alternatively, you could embark on a career as researcher with a Dutch or international research institute, a professional organization or government institution, or take up a research-oriented policy position with a (semi-)government organization or an organization with a public func-

SecJure Mei 2011 | 12

Je kan ook contact opnemen met de onderwijsbalie van de rechtenfaculteit: Tilburg Law School Afdeling Onderwijs en Internationalisering Gebouw Montesquieu, kamer 101 Postbus 90153 5000 LE TILBURG Tel: 013-4662502 (maandag t/m donderdag van 10.00 tot 15.00 uur; vrijdag tussen 10 en 12 uur) Fax: 013-4663143 Contactformulier: http://onderwijs.rechten.uvt.nl/

BaMatrix Masteropleidingen

Taal

(Universitaire)

start

Fiscaal Recht

International Business Law

European Labour Law International and European Public Law

Rechtsgeleerdheid

Recht en Management

Research in Public 1

Organizational Science Research Master in Law Sociaal Recht en Sociale Politiek

Rechtsgeleerdheid

Recht en Management

Direct toegang Toegang,

Direct toegang Aanvullende vakken vereist Aanvullende vakken vereist

onder voorwaarden Direct toegang

Direct toegang

Internationaal en Europees Recht

Law and Technology

Administration and

Fiscaal Recht

momenten

Bestuurskunde

International and

Bestuurskunde

Bacheloropleidingen

Direct toegang

Direct toegang Aanvullende vakken vereist

Direct toegang

Aanvullende

Direct toegang

vakken vereist Aanvullende vakken vereist Direct toegang

Direct toegang

Toegang,

Direct toegang

onder voorwaarden Toegang, mits geselecteerd Toegang,

Toegang,

mits geselecteerd

Aanvullende vakken vereist

Direct toegang

Aanvullende vakken vereist

Direct toegang

13 | SecJure Mei 2011

RGH

Rechtsgeleerdheid accent Privaatrecht Rolf Everhardus & Therris Burgers

Om jullie een beter beeld te geven van de master Rechtsgeleerdheid accent privaatrecht vroeg SecJure twee studenten naar hun ervaringen met deze master. Rolf Everhardus – onder andere actief bij studenten rugby vereniging TSRV Tarantula en Magister JFT | Interact – combineert zijn master Rechtsgeleerdheid accent privaatrecht met het internationaal en Europees rechtelijk perspectief. Therris Burgers – zelf ook actief bij SecJure – combineert de redactiewerkzaamheden en haar eerste master met het accent Rechtsgeschiedenis.

Rolf Everhardus Na afronding van mijn HBO opleiding zocht ik naar meer diepgang in een vakgebied dat tijdens deze opleiding mijn interesse had gewekt. Mijn vervolgstudie was derhalve een eenvoudige; Rechtsgeleerdheid. Ik besloot aan het eind van het eerste jaar de bachelor Rechtsgeleerdheid en Internationaal & Europees Recht te combineren. Hierdoor verruimde ik mijn blik tot buiten de Nederlandse grenzen.

SecJure Mei 2011 | 14

Gedurende het derde jaar moest de volgende keuze gemaakt worden; Welke master? Uiteindelijk is het de master Rechtsgeleerdheid accent privaatrecht geworden; een keuze die ik tot op heden als een goede beschouw. Daarnaast ben ik ook alvast begonnen met de master Internationaal Publiekrecht, accent Human Rights, om uiteindelijk twee masters af te ronden. De keuze voor Rechtsgeleerdheid accent Privaatrecht ligt met name besloten in de solide en praktische basis met betrekking tot het Nederlandse recht, die het biedt. Het privaatrecht is een vakgebied waarmee iedereen in het dagelijks leven te maken kan krijgen; wanneer je een kopje koffie koopt, wanneer je schade lijdt doordat de ober die koffie over je nieuwe broek gooit, wanneer diezelfde ober wil scheiden van zijn vrouw, bij de vraag bij wie vervolgens de kinderen gaan wonen en wanneer de koffietent failliet gaat omdat de ober zijn werkzaamheden vanwege persoonlijke zaken verzuimd. Allemaal zaken die aan het privaatrecht gerelateerd zijn. Binnen deze master heb je verder veel ruimte om keuzes te maken voor vakken die jij écht interessant vindt, of dat nu personen&familierecht, insolventierecht of intellectueel eigendomsrecht is, de keuze voor vakken is bijna eindeloos. Binnen het accent Privaatrecht kun je ook kiezen voor een van de drie profielen: Rechtspraak, Wetenschap of Overheid, waarmee de faculteit als het ware alvast een suggestie voor een vakkenpakket doet. Naast de privaatrechtelijke vakken kun je ook nog twee andere vakken kiezen die aangeboden worden op de juridische faculteit. Ikzelf vul deze vakken in met internationaalrechtelijke vakken. De studiebelasting binnen de master ligt iets hoger vergeleken met de bachelorfase. Het grootste verschil is het vaker moeten schrijven van papers en andere schriftelijke stukken. Terwijl je in de bachelorfase vaak een vak afsluit met een tentamen, is dat in de master vaak een combinatie van een paper en een tentamen, eventueel nog aangevuld met een mondeling tentamen. Daarbij zijn de vakken meer gericht op diepgang in deelaspecten van het privaatrecht, die binnen het grotere geheel passen dat tijdens de bachelorfase is onderwezen. Het onderwijs binnen deze master en accent vindt met name plaats door middel van hoorcolleges, terwijl bij de klei-

nere specialistische vakken onderwezen wordt in interactieve kleine groepen. Er wordt echter bij alle vakken een actieve studiehouding verwacht, zoals het voorbereiden van de colleges en het stellen en beantwoorden van vragen gedurende college. Groepswerk komt daarentegen niet vaak voor. Verder worden veel mastervakken onderwezen door vooraanstaande hoogleraren en universitair docenten die voorop lopen in hun vakgebied, hetgeen ik als bijzonder prettig ervaar. Regelmatig zie je bij Pauw en Witteman of elders in de media wetenschappers van onze faculteit verschijnen, waardoor dat beeld van expertise bij de faculteit alleen maar bevestigd wordt. Daarbij staan veel van hen nog met één voet in de praktijk, waardoor zij tevens ook een realistische blik hierop kunnen geven. Een groot onderdeel van de master Rechtsgeleerdheid is het schrijven van een masterscriptie. Om gedegen onderzoek te kunnen doen wordt voorafgaand hieraan het Leeronderzoek aangeboden, waarin je alle handvaten worden geboden om je scriptie op een wetenschappelijke manier te volbrengen. In principe ben je zelf helemaal vrij in het kiezen van een onderwerp, met dien verstande dat dit wel goed gekeurd moet worden en er voor dit onderwerp een scriptiebegeleider beschikbaar is. Omdat de master Rechtsgeleerdheid, accent privaatrecht, zo praktisch en breed georienteerd is, kun je na je studie nog alle kanten op. Zelf lijkt het me erg leuk om na mijn studie als advocaat aan de slag te gaan. Om er zeker van te zijn dat ik deze richting op wil, ben ik nog van plan stage te gaan lopen, hetgeen door iedereen uit de praktijk van harte aanbevolen wordt. Kortom, wil je een master die je alle handvaten biedt om in de juridische praktijk aan de slag te kunnen, waarbij je zelf kunt kiezen voor een specialistisch of een breed vakkenpakket, dat juridisch praktisch is en hoogwaardig onderwijs levert, dan zou dit een goede master voor jou kunnen zijn.

die dit weigert te vertellen aan zijn echtgenote? Toch de echtgenote op de hoogte stellen? De privacy van de man respecteren? Dit is een van de onderdelen die de master voor mij zo leuk maakt. De studiebelasting in de master is wel zwaarder dan in de bachelor, hoewel ik persoonlijk dat niet zo ervaar. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat je grotendeels toch je eigen programma samenstelt. Vakken die je minder interessant lijken kies je gewoonweg niet en dus voelt het alsof je er minder moeite voor hoeft te doen. Welke vakken precies bij je passen is erg persoonlijk. Ik vond Methoden van het Privaatrecht - gegeven door professor Vranken - een erg interessant vak. Vooral omdat je de mogelijkheid kreeg het curriculum enigszins zelf in te vullen en geheel vrij was in het kiezen van een onderwerp voor je eind-paper. Retorica voor juristen – een vak dat eigenlijk onder rechtsgeschiedenis valt maar ook voor de andere accenten te kiezen valt – vond ik persoonlijk ook ontzettend leuk. Zeker studenten die de ambitie hebben advocaat te worden kunnen baat hebben bij dit vak. Waar ik ook veel plezier aan heb beleefd is Onderhandeling en Mediation. Ik volgde de workshops bij professor Verbeke en wat ik daar heb geleerd pas ik in het dagelijks leven nog steeds toe.

Therris Burgers Qua studiekeuze heb ik redelijk wat gemeen met Rolf. Na mijn VWO koos ik voor Tilburg omdat de sfeer op de universiteit mij aanstond. Ik heb eerst de bachelor Internationaal & Europees recht gedaan maar kwam halverwege tot de conclusie dat mijn hart hier toch niet lag. Daarom heb ik een halve bachelor Nederlands Recht erbij gedaan. Net als Rolf behaalde ik zodoende één bachelor. Met de extra vakken kon ik doorstromen naar de master Rechtsgeleerdheid. Binnen het accent Privaatrecht heb ik gekozen voor een sterk personen- en familierechtelijk profiel. Werken met mensen, dat leek – en lijkt – mij nog steeds erg leuk. Vooral het gezondheidsrecht trekt me omdat ik de vraagstukken erg interessant vind. Wat doe je bijvoorbeeld als arts wanneer je AIDS constateert bij een getrouwde man

Master: Rechtsgeleerdheid, Accent Privaatrecht Faculteit: Tilburg Law School Duur: één jaar (voltijd), twee jaar (deeltijd) Vorm: Voltijd/deeltijd Taal: Nederlands Instroommomenten: september/februari Titulatuur: Master of Laws (LLM)

15 | SecJure Mei 2011

RGH

Rechtsgeleerdheid accent Strafrecht Sylvia Kuijsten

Tijdens mijn eerste jaar aan de Universiteit van Tilburg werd me al vrij snel duidelijk dat ik verder wilde in het strafrecht. Toen ik de kans kreeg om voor deze masterspecial het accent Strafrecht eens nader te bekijken, greep ik die kans dan ook met beide handen aan. Om te beginnen komen in dit artikel kort de vakken aan bod, gevolgd door twee interviews met een docente en studente over dit accent.

Het accentprogramma Strafrecht1 Net zoals in de andere accenten van Rechtsgeleerdheid, zijn er een aantal verplichte onderdelen die de masterstudent moet volgen. De eerste is het volgen van het vak Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing. Hierin wordt ingegaan op de theorie en vaardigheden die nodig zijn om een civielrechtelijk geschil goed te kunnen behandelen. Het tweede vereiste is het schrijven van een masterscriptie. Deze bestaat uit een leeronderzoek en het schriftelijk verslag van een wetenschappelijk onderzoek op het gebied van het accent. Daarnaast is Strafrechtsvergelijking een verplicht vak. Hierin worden o.a. de strafrechtelijke stelsels uit verschillende landen behandeld en met elkaar vergeleken en wordt aandacht besteed aan strafrechtelijk onderzoek. Naast de verplichte onderdelen is er nog de keuze uit een reeks accentvakken. Allereerst dient men een keuze te maken tussen de Uitgangspunten van het strafrecht en Strafrecht en mensenrechten. Daarnaast kan men kiezen uit een reeks vakken waarin men Cybercrime, Strafrechtelijk sanctierecht, Forensische psychiatrie, Strafprocessuele rechtsmiddelen, Milieustrafrecht en Jeugdrecht, jeugdbescherming en jeugdbeleid terug kan vinden. Aangezien ik benieuwd was in hoeverre nu het accent Strafrecht onder Rechtsgeleerdheidstudenten populair is, legde ik mevrouw Walther,2 een aantal korte vragen voor.

SecJure Mei 2011 | 16

1. Waarom kiezen studenten voor het accent Strafrecht (of zouden ze voor dit accent moeten kiezen)? Strafrecht is een actueel en boeiend rechtsgebied, dat diep in maatschappij is geworteld en actuele menselijke en sociale problemen raakt. 2. Hoeveel studenten nemen gemiddeld deel aan dit accent? Gemiddeld nemen circa zestig studenten deel aan de master Rechtsgeleerdheid accent strafrecht. 3. Welke keuzevakken zijn onder de strafrechtmasterstudenten over het algemeen het meest populair? Vakken die veel worden gekozen zijn Uitgangspunten van het Strafrecht, Strafrecht en Mensenrechten, Strafrechtsvergelijking en Forensische Psychiatrie. 4. Wat zijn de toekomstperspectieven bij dit accent? De advocatuur, de zittende en de staande magistratuur, de wetenschap, Europese instellingen en overheidsinstellingen bieden een goede toekomst aan studenten die het accent strafrecht kiezen. Studente Desiree Smits volgt de master Rechtsgeleerdheid accent Strafrecht. Nieuwsgierig naar hoe een student de master ervaart, stelde ik haar de volgende vragen: Wat maakt het strafrecht voor jou zo interessant? Het strafrecht is voor mij levendig. Al vanaf het begin van mijn studie vind ik strafrecht veruit het leukste en interessantste rechtsgebied. Naar mijn mening heeft iedereen recht op een eerlijk proces na het plegen van een strafbaar feit. Het strafrecht geeft hen deze kans! Hoe is de studiebelasting? In vergelijking met mijn bachelor vind ik de studiebelasting meevallen, maar dat ligt voornamelijk aan de vakken. De vakken in je master gaan veel dieper in op de stof en op de praktijk dan de vakken in je bachelor. Ik ga in mijn master met enorm veel plezier naar elk vak.

Tegen welke positieve/negatieve punten ben je in het accentaangelopen? De vakken zijn erg boeiend en gaan, zoals ik voorheen al zei, veel dieper op de stof in. Dit vind ik echt een positief punt. Ook het feit dat je geheel zelf mag bepalen wat voor vakken je volgt is positief. Zo heb ik de vakken Forensische psychiatrie en Cybercrime gevolgd, beide erg boeiend en een andere kant van het strafrecht! Wat ik vooral als negatief punt heb ervaren is het vak Burgerlijk Procesrecht en geschiloplossing. Ik vind het vak en vooral de stof die behandeld wordt essentieel voor een jurist. Het punt is echter dat dit vak naar mijn mening thuishoort in de bachelor. Ik vind het erg vreemd dat je pas aan het eind van je studie leert hoe een proces werkt en hoe je processtukken moet schrijven en wat de voordelen en onderhandelingsmethodes zijn bij bijvoorbeeld mediation. Loop je naast je studie een stage of ben je op andere manier actief met je studie naast de colleges? Ik heb er voor gekozen geen stage te lopen. Ik ben naast mijn studie actief bij Awake International en de bewonerscommissie van mijn appartementencomplex. Bovendien sport en werk ik veel. Iedere minuut kun je maar één keer beleven en wegens de plannen van de regering over de boetes etc. kan ik het me niet permitteren het afstuderen nog langer uit te stellen. Wat zijn je toekomstplannen? Ik ben voornemens me aan te melden voor de Raio. Ik hoop later Officier van Justitie te worden! Of misschien wel rechter! Heb je verder nog opmerkingen die je graag met de lezer zou willen delen? In de master strafrecht zijn zo verschrikkelijk veel vakken en mogelijke kanten die je op kunt. Wanneer je door de bomen het bos niet meer ziet, probeer dan studenten te benaderen die in de master zitten en weten wat de vakken inhouden; of benader de docent, die kunnen je buiten de informatie op blackboard vertellen wat het vak inhoudt.

Vakken die echte aanraders zijn: forensische psychiatrie, hierbij wordt er ingegaan op de verschillende stoornissen waar een dader aan kan leiden. Je krijgt veel beeldmateriaal te zien en zelfs CSI afleveringen! Ook retorica voor juristen is een leuk vak, dit vak draait volledig om de teksten van Cicero en je leert er goed discussiëren, pleiten etc. Ook het vak strafrecht en mensenrechten is erg leuk! Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, biedt het accent Strafrecht niet alleen een grote variatie aan vakken, maar ook een goed toekomstperspectief. Ben je overtuigd om voor dit accent te kiezen? Ik in ieder geval wel! (Endnotes) 1 Kijk hier voor meer informatie: http://www.tilburguniversity. edu/nl/studenten/studeren/oer/frw/1011-master.pdf 2 Docente van o.a. vakken als Strafprocesrecht, Strafrechten en mensenrechten en Strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Master: Rechtsgeleerdheid, Accent Strafrecht Faculteit: Rechtsgeleerdheid Duur: één jaar (voltijd), twee jaar (deeltijd) Vorm: Voltijd/deeltijd Taal: Nederlands Instroommomenten: september/februari Titulatuur: Master of Laws (LLM)

17 | SecJure Mei 2011

RGH

Rechtsgeleerdheid accent Staats- & Bestuursrecht Robbert Coenmans1, Boudewijn de Waard2

De student

De hoogleraar

Ik was in mijn bachelor ook niet bepaald een fan van het bestuursrecht. Bezwaar en beroep. A-orgaan of Borgaan. Het kon mij gestolen worden. Toen kwam het moment dat ik mijn vakken moest kiezen. Aangezien ik een redelijke fascinatie heb met beleid en openbaar bestuur besloot ik - tegen beter weten in - in het vrije deel van mijn master de vakken Verdiepend Staats- en Bestuursrecht en Bestuursprocesrecht te volgen. Formeel gesproken volg ik daarmee niet het accentprogramma Bestuursrecht, maar ik zit er aan de andere kant slechts een keuzevak vanaf. Tot verbazing van alle betrokkenen gebeurde er iets dat ik eigenlijk niet voor mogelijk had gehouden. Langzaamaan begon ik het bestuursrecht te waarderen. God helpe me, ik begon het zelfs leuk te vinden. Dit is het verhaal van die bijzondere reis.

Waarom zou je kiezen voor het accentprogramma Staatsen bestuursrecht? Het begint er mee dat Staats- en bestuursrechtelijke onderwerpen je wel een beetje moeten liggen. Daarbij hoef je niet alleen te denken aan grondrechten of rechtsbescherming of Staats- en bestuursrechtelijke rechtsvergelijking. Er zijn veel terreinen die tot het Staats- en bestuursrecht horen of die ten minste een belangrijke Staats- en bestuursrechtelijke dimensie hebben. In het vakkenaanbod van de Tilburgse rechtenfaculteit of Tilburg Law School vind je daar veel van in keuzevakken terug. Denk aan de vakken Provincie- en gemeenterecht, Ruimtelijk bestuursrecht, verschillende milieurechtelijke vakken, Toezicht en Sancties, Vreemdelingenrecht, Onderwijsrecht, Ambtenarenrecht, Privacy and Data Protection. De inhoud van het mastervak ‘Verdiepend Staats- en Bestuursrecht’ wisselt enigszins. Momenteel wordt daarin onder andere aandacht besteed aan subsidierecht en aan onderhandelend bestuur. Daarnaast zijn er vakken die niet (puur) juridisch zijn maar een dosis ‘kunde’ bevatten, zoals bestuurskundige vakken, Europeanisering van wetgeving en bestuur of Wetgevingsleer.3

De student De eerste colleges waren niet bepaald een euforische ervaring. Ik begreep er eerlijk gezegd geen klap van. Met twee bestuursjaren onder mijn riem was studeren weer een betrekkelijk nieuw fenomeen voor mij. Daar zat ik dan, tussen allerlei mensen die ik alleen maar kon beschrijven als bestuursrechtfanatici. Voor hen was bestuursrecht iets logisch; voor mij allesbehalve. Maar langzaamaan begon het mij toch te dagen. Ik begon het zelfs te waarderen. De gelaagde structuur van het bestuursrecht is eerlijk gezegd niet gespeend van een zekere schoonheid. Het materieel bestuursrecht, denk aan de voorwaarden voor het verlenen van een subsidie, is zelfs verdraaid interessant te noemen! Bestuursrecht in de master is een heel ander dier dan in de bachelor; het is veel breder en dieper. Tot mijn grote verbazing begon ik mij opperbest te vermaken in de collegebanken. Bestuursrecht is veel meer dan sommige vakken écht juridisch. Geen slap gewouwel over beslismodellen of opperSecJure Mei 2011 | 18

vlakkige beschouwingen van niet meer dan de wet zelf. Dit gaat de diepte in, is lekker complex en de materie staat midden in de maatschappij. Dit zijn eerlijk gezegd de vakken die je als echte jurist wel moet waarderen. Anders is er gewoon iets mis met je.

De hoogleraar De vraag waarom je Staats- en Bestuursrecht zou moeten kiezen, moet je dus niet primair beantwoorden vanuit een bepaald beroepsperspectief: het belangrijkst is affiniteit met de inhoud. Een heel goede reden om het beroepskeuzeperspectief niet voorop te stellen is ook dat er nauwelijks beroepskeuzen afvallen als je kiest voor Staats- en bestuursrecht. Zo is het, als je denkt aan één van de togaberoepen, goed om te weten dat je met Staats- en bestuursrecht een heel goede kans maakt. Neem nou de advocatuur. Er is zeker niet alleen in de ‘sociale’ advocatuur behoefte aan mensen die gespecialiseerd zijn in Staats- en bestuursrecht. Met kwesties over vergunningen, subsidies of bestuurlijke sancties kunnen flinke financiële belangen gemoeid zijn. Dat maakt dat ook grote kantoren stevige – en dynamische – secties bestuursrecht nodig hebben. Ik denk dat als je let op de verhouding tussen aanbod van afgestudeerden en de vraag, die verhouding voor Staatsen bestuursrechtjuristen gunstiger is dan voor civilisten. Ook grotere bedrijven hebben trouwens vaak bestuursrechtelijke kennis nodig. In sommige sectoren is de invloed van de regelgevende en bestuurlijke overheid – inclusief ‘Europa’ – zo belangrijk, dat men het ook daar niet zonder specialisten op dit terrein kan stellen. Denk maar eens aan telecommunicatie, financiële markten, energie. Affiniteit heb je of hebt je niet. Dat is heel persoonlijk. Ik kan wel proberen om onder woorden te brengen wat voor mij belangrijk is geweest bij het ontdekken en ontwikkelen van mijn affiniteit met Staats- en bestuursrecht. Bij de keuze voor ‘rechten’ speelde voor mij een rol dat de

begrippen ‘recht’ en ‘onrecht’ op een natuurlijke manier met elkaar verbonden zijn. En vraagstukken van ‘rechtvaardigheid’ krijgen een extra maatschappelijke dimensie als de overheid erbij betrokken is. De overheid die in veel opzichten zo machtig is; die vaak eenzijdig rechten en plichten van burgers kan vaststellen. De macht die de uitoefening van overheidsgezag meebrengt, vraagt er om dat er voor die overheid soms andere normen (strenger of juist minder streng) hebben te gelden dan voor andere organisaties en voor burgers. Maar welke dan en wanneer? En de overheid moet ter verantwoording geroepen kunnen worden. Wat mij betreft lag een keuze voor publiekrecht dan ook voor de hand. Strafrecht viel daarbij voor mij af omdat die wereld mij te klein was. Bovendien is die wereld er één waarin je nog meer dan elders met boeven te maken krijgt.

(Endnotes) 1 Robbert Coenmans is masterstudent en redactielid van de SecJure. 2 Prof. Mr. B.W.N. de Waard is hoogleraar Staats- en Bestuursrecht op de Universiteit van Tilburg. 3 Wil je weten over hoe het accentprogramma in elkaar steekt en wat de keuzemogelijkheden zijn, kijk dan niet alleen naar de Electronische studiegids, maar ook naar de informatie op de site van de voormalige vakgroep Staats- en Bestuursrecht: http://www.tilburguniversity.edu/nl/over-tilburg-university/ schools/law/departementen/sb-recht/onderwijs/accent/

Naam:

Rechtsgeleerdheid, accentprogramma Staats- en Bestuursrecht

Toelatingseisen: LLB Rechtsgeleerdheid Titulatuur:

LLM, mr.

Studielast:

60 EC

Duur:

1 jaar

Voertaal:

Nederlands

19 | SecJure Mei 2011

RGH

Rechtsgeleerdheid accent Rechtsgeschiedenis Jeroen Tessers

Dat het geldend recht van nu niet het geldende recht van vroeger is

geschiedenis (en rechtstheorie) wordt het recht bestudeerd binnen zijn

vakken verschilt de vereiste voorkennis. Zo bouwt het vak Capita selecta recht en samenleving, gegeven door dr. Koen van Aeken, voort op het bachelorvak Recht en maatschappij. Raadpleeg voor de actuele informatie per vak www.tilburguniversity.edu/studiegids.

historische en maatschappelijke context. Mr. Erik-Jan Broers vertelt na-

Onderwijs

mens het docententeam achter de rechtshistorische en encyclopedische

Het onderwijs in de vakken van het accent is zeer gevarieerd. Het onderwijs is vaak heel individueel als het gaat om begeleiding bij papers en onderzoekverslagen, meer in de vorm van werkcolleges als de groep groter is. Broers: “Onze vakken kenmerken zich door wat alternatieve werkvormen. Zo kijk ik dit jaar bij mijn eigen vak Capita selecta rechtsgeschiedenis met studenten naar de film The Name of the Rose, een verfilming van het boek van Umberto Eco. Het vak begint met een aantal inleidende colleges over de politiek- en rechtshistorische achtergrond van de film. Na het kijken van de film volgt een analyse en nader literatuuronderzoek.” En er zijn meer voorbeelden. Zo neemt prof. mr. Trix Van Erp-Jacobs de studenten van het vak Geschiedenis van het belastingrecht mee naar het Belasting- en Douanemuseum. Voor het vak Oud-vaderlands recht staat een bezoek aan het archief op het programma. Broers: “Vaak hebben mensen van rechtsgeschiedenis een vrij statisch beeld. Een bezoek aan een archief brengt je in aanraking met de vele oude stukken, met hoe het recht in actie is geweest. Ook doet het studenten beseffen hoe moeilijk rechtshistorisch onderzoek eigenlijk is. Dat schept een heel ander beeld dan de theoretische, uitwendige kennis uit de boeken.” De grootte van de groepen verschilt per vak. De genoemde vakken Capita Selecta Rechtsgeschiedenis en Geschiedenis van het belastingrecht zijn erg populair en trekken volle werkgroepen, evenals het vak Retorica voor juristen, gegeven door mw. mr. Olga Tellegen-Couperus. De groepen bij de meer specialistische vakken, zoals Oud-vaderlands recht en Roman law zijn vaak wat kleiner.

spreekt voor zichzelf. Het zeer brede terrein van het recht heeft een al even diep gewortelde oorsprong in de geschiedenis. In het accent rechts-

vakken het een en ander over deze bijzondere master. Voor wie? Als masterkiezer in dubio denk je wellicht niet meteen aan een masteropleiding in de rechtsgeschiedenis. Rechtstheoretische vakken zijn in de praktijk immers minder direct toepasbaar dan bijvoorbeeld (modern) privaat- en strafrecht. Waarom dan toch kiezen voor deze master? Erik-Jan Broers vertelt: “Het accent rechtsgeschiedenis en rechtstheorie is er vooral voor de student die de behoefte heeft zijn studie te voorzien van een extra dimensie. Dat kan via verbreding, bijvoorbeeld door rechtsvergelijking, of via verdieping, via de rechtsgeschiedenis. Het accent rechtsgeschiedenis is dan ook niet alleen geschikt als op zichzelf staand accent, maar ook ideaal om te combineren met een ander accent. Zo kan het ten dienste staan van een modernrechtelijke master. Als je bijvoorbeeld in het kader van een strafrechtelijk accentprogramma een scriptie schrijft over zedendelicten, kan in het accent rechtsgeschiedenis de geschiedenis van het delict worden onderzocht. Je bekijkt waarom dingen nu anders zijn dan vroeger en vergroot daarmee je achterliggende kennis van het modernrechtelijke onderwerp.” Studenten die het blikveld willen verbreden, maar niet het hele accent willen volgen kunnen uiteraard ook een of meerdere rechtshistorische of rechtstheoretische keuzevakken kiezen. Voor deelname aan de rechtshistorische vakken van het accentprogramma wordt de rechtshistorische basiskennis uit het bachelorvak Europese Rechtsgeschiedenis A als voorkennis verwacht; de stof van Europese Rechtsgeschiedenis B wordt sterk aanbevolen als voorkennis. Voor de rechtstheoretische SecJure Mei 2011 | 20

Stages en scripties Het is mogelijk om in het kader van het accentprogramma een stage te lopen. Broers: “Denk dan aan een functie

Curriculum: Najaarssemester (sept. 2011-dec.2011) Verplicht: Burgerlijk procesrecht en geschilsoplossing Leeronderzoek Masterscriptie rechtsgeleerdheid

6 ECTS 3 ECTS 15 ECTS

Keuzeruimte: Accent 2 (kies 6 ECTS in najaar of voorjaar) Capita selecta rechtsgeschiedenis Oud-vaderlands recht Retorica voor juristen

6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS

Accent 3 (kies 6 ECTS in najaar of voorjaar) Geschiedenis van het belastingrecht International relations in historical perspective

6 ECTS 6 ECTS

Cluster D (kies 6 ECTS in najaar of voorjaar) Verdiepend staatsen bestuursrecht Capita selecta rechtsgeschiedenis Innovative Technologies, risks and regulation Methodologie van het privaatrecht Retorica voor juristen Uitgangspunten van het strafrecht

6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS

Cluster E (kies 12 ECTS in najaar of voorjaar) Masterkeuzevakken (zie studiegids)

12 ECTS

bij het archief in Tilburg. Je gaat bijvoorbeeld aan de slag om de stukken daar nader toegankelijk te maken, beter te archiveren of op internet te zetten. Een dergelijke stage is ook goed te combineren met onderzoek in het kader van een keuzevak of scriptie. Je kunt bijvoorbeeld een onderzoek doen naar de vonnissen van de schepenbanken.” Het schrijven van een rechtshistorische of rechtstheoretische scriptie behoort uiteraard ook tot de mogelijkheden. Studenten kunnen een ruime keuze maken naar tijdvak en rechtsgebied (privaatrecht, strafrecht, volkenrecht, staatsrecht). Een keuze wordt gemaakt in overleg met de docent die het meest is gekwalificeerd voor het onderwerp.

Voorjaarssemester (febr. 2012 – juli 2012) Verplicht: Vergelijkende rechtsgeschiedenis

6 ECTS

Accent 3: Capita selecta recht en samenleving Roman law

6 ECTS 6 ECTS

Cluster D History and theory of international law Verdiepend staatsen bestuursrecht Sociology of social law Strafrecht en mensenrechten Toezicht en sancties

6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS 6 ECTS

Cluster E Masterkeuzevakken

12 ECTS

of in de rechtswetenschap. Veel meer nog biedt de combinatie met een modernrechtelijke master een voordeel op in kennis. Broers: “Als jij als student kiest voor het accent rechtsgeschiedenis en je cijfers laten zien dat je ook goed bent in de andere, positiefrechtelijke vakken heb je een streepje voor op de arbeidsmarkt. Werkgevers waarderen dat zeer.”

Naam:

Master Rechtsgeleerdheid accent rechtsgeschiedenis

Toelatingseisen: LL.B. of HBO recht met premaster Titulatuur:

LL.M.

Studielast:

60 ECTS* 1 ECT staat voor 28 uur

Perspectief

Duur:

1 jaar

Het accent rechtsgeschiedenis en rechtstheorie biedt een verruiming van het blikveld. Na de studie kun je kiezen voor voortzetting van het historische pad bij een archief

Voertaal:

Nederlands

Voltijd/deeltijd: voltijd

21 | SecJure Mei 2011

RGH

Rechtsgeleerdheid accent Milieurecht Jonathan Verschuuren*

Bescherming van het milieu: alle juridische zeilen bijzetten Als ik dit schrijf ben ik in Australië, bij het Australian Centre for Climate and Environmental Law van de universiteit van Sydney, om precies te zijn. Ik ben hier tijdelijk werkzaam om met Australische onderzoekers onderzoek te doen naar de juridische kwesties die rijzen rond klimaatverandering. Klimaatverandering is hier aan de orde van de dag. Er zijn hier veel extreme weerssituaties, zoals op dit moment grote overstromingen in delen van Australië, maar eerder ook zeer grote droogte en ongekend hevige bosbranden. Vandaag rapporteert de krant over het jongste jaarrapport van de Wereld Meteorologisch Organisatie. Deze VN-organisatie van weeronderzoekers meldt dat er in 2010 weer een toename was van extreme weerssituaties en dat 2010 wereldwijd tot de warmste 10 jaar sinds het begin van de metingen behoort. Sterker nog: de tien warmste jaren sinds 1850 zijn allemaal van na 1998. Dit betekent overigens niet dat het overal ter wereld een warm jaar was. Wij hadden bijvoorbeeld een koude winter; in Engeland hadden ze zelfs de koudste winter sinds 1890. De juridische vragen rond klimaatverandering zijn talrijk en zeer uiteenlopend van aard. Al in 1992 werd het VNKlimaatverdrag ondertekend, in 1997 gevolgd door het Kyoto protocol. Omdat klimaatverandering een mondiaal probleem is met mondiale gevolgen (het maakt niet uit waar de broeikasgassen worden veroorzaakt: de gevolgen doen zich overal ter aarde voor) kan het alleen worden aangepakt door afspraken te maken op wereldschaal. Het internationale recht is dus van belang. Het internationale recht is trouwens ook op andere manieren in het geding. Neem bijvoorbeeld het vluchtelingenrecht. Vanwege extreme weerssituaties of klimaatverandering moeten mensen naar andere gebieden trekken. Klimaatvluchtelingen worden zij genoemd. Maar omdat er geen sprake is van mensenrechtenschendingen of vervolging, of van oorlog, voorzien de huidige vluchtelingenverdragen hier niet in. Ze kunnen gewoon worden tegengehouden of teruggestuurd. Het internationale recht is dus op allerlei manieren betrokken bij klimaatverandering.

SecJure Mei 2011 | 22

Om de oorzaak van klimaatverandering aan te pakken, moet de uitstoot van broeikasgassen worden teruggebracht. Dit kan op allerlei manieren worden gerealiseerd. Op de ‘ouderwetse’ manier door bijvoorbeeld bedrijven in een vergunning te verplichten om uitstoot te verminderen, of op een meer bij het functioneren van de economie passende manier, bijvoorbeeld door een systeem van emissiehandel. Er is een EU-stelsel op basis waarvan bedrijven die veel broeikasgassen uitstoten, zoals energiebedrijven, emissierechten krijgen toegewezen. Indien zij meer willen uitstoten, moeten zij van een ander bedrijf rechten kopen. Indien zij, bijvoorbeeld doordat deels wordt overgeschakeld op duurzame energie, rechten overhouden, dan kunnen zij die verkopen aan bedrijven die meer rechten nodig hebben. Zo levert het overschakelen op duurzame energie dus geld op. Het is zelfs mogelijk om te investeren in een energieproject in een ontwikkelingsland en de daarmee verkregen emissierechten te verkopen op de EU-emissiemarkt. Zo snijdt het mes aan twee kanten: het bedrijf verdient (eventueel te verkopen) emissierechten en in het ontwikkelingsland wordt een nieuwe, schone, energiecentrale gebouwd. Dit alles klinkt misschien simpel, maar juridisch is het zeer complex. Het gaat immers om een Europese, of eigenlijk mondiale, markt van emissierechten die juridisch gezien moet aansluiten bij het recht van het land waarin het betreffende bedrijf is gevestigd, maar ook bij dat van het ontwikkelingsland waar het project wordt uitgevoerd. Bovendien moet voorkomen worden dat er wordt gefraudeerd en is er dus toezicht en handhaving nodig. Tot slot dient de toepassing van het EU-systeem in lijn te zijn met het VN-Klimaatverdrag en het protocol van Kyoto. EUregelgeving en de implementatiewetgeving in de diverse lidstaten voorziet hier allemaal in. Nationale wetgeving wordt ook nog op tal van andere manieren ingezet. Zo hebben de meeste landen subsidieprogramma’s of andere wetgeving bedoeld om de opwekking van duurzame energie te stimuleren. Hier spelen allerlei juridische kwesties, bijvoorbeeld in het mededingingsrecht, maar ook in het traditionele milieurecht. Windmolens veroorzaken immers geluidhinder en ‘schaduwhinder’. Het voortdurende gezoem en voor-

bijrazende slagschaduw kan omwonenden helemaal gek maken. Vogels die in aanraking komen met een windmolen kunnen dit meestal niet meer navertellen. Milieu wetgeving wordt ingezet om dit soort effecten tegen te gaan, bijvoorbeeld door afstandsnormen op te nemen tot bebouwing en door rekening te houden met trekroutes van vogels. Daarnaast hebben we in Nederland al behoorlijk wat ervaring met het tegengaan van overstromingen. In ons land zijn overstromingsgebieden aangewezen, zodat bij een hoge waterstand in de rivieren die gebieden gecontroleerd kunnen worden overstroomd, zodat het waterpeil van de rivier zakt en andere, meer kwestbare gebieden zoals dorpen en steden, kunnen worden gespaard. Uiteraard betekent ook dit de inzet van het recht: overstromingsgebieden moeten via het ruimtelijke ordeningsrecht worden aangewezen, grondeigenaren moet worden verboden om gebouwen neer te zetten, bestaande bebouwing moet worden onteigend en verwijderd, etc. Het zal duidelijk zijn dat er in Australië plotseling enorm veel aandacht bestaat voor deze Nederlandse vinding (wat ook een van de redenen is waarom ik nu hier ben).

milieuproblemen veel meer bekend, liggen oorzaak en gevolg dichter bij elkaar, en zijn ze langs juridische weg vrij eenvoudig aan te pakken. Je stelt een verbod om na een bepaald tijdstip een bepaalde geluidshoeveelheid te veroorzaken, of je regelt dat een bedrijf geen afvalwater mag lozen zonder daarvoor eerst een vergunning te hebben verkregen. Wel is de afgelopen decennia veel ervaring opgedaan met de aanpak van milieuproblemen op allerlei juridische manieren: via het internationaal recht, via het EU-recht, via het nationale bestuursrecht, via het privaatrecht en via het strafrecht. Al deze rechtsgebieden worden nu ook weer ingezet bij de aanpak van klimaatverandering. Milieujuristen zijn dan ook niet in een hokje te stoppen: ze moeten zich gemakkelijk van het ene in het andere rechtsgebied kunnen begeven, en ze zijn werkzaam bij allerlei werkgevers: bij uiteenlopende overheden op het niveau van internationale organisatie, EU, rijk, provincie, gemeente, en waterschap, in de advocatuur, in de adviespraktijk, in het bedrijfsleven, in de rechterlijke macht en in milieu-organisaties. Kortom, het milieurecht is een veelzijdig vakgebied met een al even veelzijdige banenmarkt.

Dan hebben we nog de individuele juridische procedures. Die zijn enorm in opkomst. De grote mondiaal opererende advocatenkantoren hebben allemaal al een afdeling ‘climate litigation’. Er lopen rechtszaken tegen grote uitstoters van broeikasgassen, maar ook tegen overheden (bijvoorbeeld de Amerikaanse overheid) vanwege vermeende schade als gevolg van het niet of te laat in actie komen tegen klimaatverandering. Of het nu om verzekeraars gaat die in toenemende mate moeten uitkeren vanwege overstromingsschade, of om de inheemse bevolking van het noorden van Canada die hun traditionele leefwijze aangetast ziet, zij allen grijpen naar het aansprakelijkheidsrecht om schade vergoed te krijgen van veroorzakers van klimaatverandering.

* Hoogleraar internationaal en Europees milieurecht

Klimaatverandering is geen typisch milieuprobleem, zoals watervervuiling of luchtvervuiling of geluidhinder. Dit soort problemen zijn meestal vrij lokaal van aard, of hooguit regionaal, bijvoorbeeld in het stroomgebied van een rivier. Bovendien is van de meer traditionele

Master:

Rechtsgeleerdheid, accent milieurecht

Titel:

LLM

Faculteit:

Rechten

Benodigde bachelor: Rechtsgeleerdheid; Internationaal- en Europees recht met aanvullend vakkenpakket Taal:

Nederlands

Instroommomenten: September en februari Duur:

1 jaar

23 | SecJure Mei 2011

RGH

Rechtsgeleerdheid, accent Sociaal Recht Nuna Zekic

Om het accent Sociaal recht van de master Rechtsgeleerdheid wat nader te belichten vroeg SecJure mevrouw Nuna Zekic – coördinator van het accent – om het een en ander te vertellen over wat het programma inhoudt. In deze bijdrage komt ondermeer aan bod welke vakken er worden gegeven, voor wie de master interessant is en hoe het accent zich verhoudt tot de arbeidsmarkt. Onderwerpen Het accentprogramma ‘Sociaal Recht’ in Tilburg biedt een brede academische vorming in het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht. Dat zijn zeer belangrijke en veel gevraagde vakgebieden in de beroepspraktijk. Na deze opleiding kun je aan de slag als specialist in het arbeidsrecht, waarbij je zowel de werkgevers als de werknemers kunt bijstaan. Onderwerpen als ontslag, loon, staking, gelijke behandeling, werkloosheid en pensioen zijn voorbeelden van thema’s die aan bod komen. In het opleidingsprogramma is ook ruimte voor zowel het nationale als internationale perspectief. Het internationale perspectief is nodig omdat steeds meer mensen en bedrijven grensoverschrijdend werken. Het accent biedt toegang tot alle functies van de rechterlijke macht en de advocatuur. Je kunt ook terecht bij (internationale) ondernemingen, overheidsinstellingen en non-gouvernementele organisaties.

Intellectuele Uitdaging Daarnaast biedt het accent volop intellectuele uitdaging. Doordat in de opleiding aspecten van het privaatrecht en het bestuursrecht uitgediept worden, leer je waardevolle juridische vaardigheden om een allround jurist te kunnen zijn. Daarnaast worden de maatschappelijke thema’s rondom het arbeidsrecht regelmatig aangestipt, zodat de student de opgedane wetenschappelijke kennis goed in de sociaaleconomische context kan plaatsen. Onze docenten zijn prominente wetenschappers die volop aanwezig zijn in het maatschappelijke debat. Het zijn toegewijde docenten die hun kennis op een enthousiaste manier delen en de studenten graag betrekken bij het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld bij het schrijven van de scriptie. Daarbij wordt altijd maatSecJure Mei 2011 | 24

werk verricht door rekening te houden met de interesses van de individuele student. De band tussen onderwijs en wetenschappelijk onderzoek wordt in Tilburg goed zichtbaar gemaakt. Hierdoor kun je optimaal profiteren van nationale en internationale expertise.

Accent Sociaal recht en de master Sociaal Recht en sociale Politiek Het accentprogramma Sociaal Recht maakt onderdeel uit van de master Rechtsgeleerdheid. In het collegejaar 2011-2012 is het ook mogelijk om de master Sociaal Recht en Sociale Politiek te volgen. Waar de master geheel gewijd is aan sociaal recht, wordt in het accentprogramma een bredere juridische opleiding aangeboden. De nadruk ligt nog steeds op het arbeidsrecht, maar er is binnen het accentprogramma meer ruimte om door het volgen van andere keuzevakken een eigen programma samen te stellen.

Het Programma Naast ‘Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing’ staat in het najaarssemester (september – december) het vak ‘Overzicht Nederlands arbeids- en socialezekerheidsrecht’ centraal voor studenten die (in de bachelorfase) nog geen kennis hebben opgedaan van het sociaal recht. Degenen die wel al bekend zijn met het arbeidsrecht kunnen zich meteen verdiepen in ‘Individueel Arbeidsrecht’ en ‘Nederlands Socialezekerheidsrecht’. Ook de internationale aspecten komen in het eerste semester aan bod. In het vak ‘Comparative Labour Law’ worden de arbeidsrechtelijke systemen van verschillende EUlidstaten met elkaar worden vergeleken. In het tweede semester (februari – juli) staat het verdiepingsvak ‘Collectief arbeidsrecht’ op het programma. In dit vak staan de Nederlandse arbeidsverhoudingen centraal (het poldermodel). Onderwerpen die aan de orde komen zijn: cao-recht, stakingsrecht en medezeggenschap bij zowel de overheid als in de marktsector. Onze docenten zijn praktijkjuristen, bijvoorbeeld caoonderhandelaars en advocaten. Zij kunnen bij uitstek de studenten laten zien wat wordt bedoeld met ‘employment relations are power relations’, zoals een beroemde arbeidsjurist ooit heeft gezegd.

Daarnaast kunnen de studenten in het tweede semester het vak ‘Sociology of Social Law’ volgen. In dit vak wordt gekeken naar hoe het arbeids- en socialezekerheidsrecht in de praktijk werkt. Het is de bedoeling inzicht te krijgen in hoe ‘law in action’ werkt, als een aanvulling op ‘law in the books’. Ook worden de studenten bekend gemaakt met het doen van empirisch onderzoek. Opnieuw krijgen de studenten met internationaal arbeidsrecht te maken bij het vak ‘International Labour Law and Globalisation’. Hier ligt de focus echter op internationale arbeidsnormen, zoals uitgevaardigd door de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties. De IAO kan worden beschouwd als de hoedster van de sociale dimensie van de internationale handel. De onderwerpen waarmee de IAO zich bezighoudt zijn bijvoorbeeld kinderarbeid, discriminatie en veiligheid. Ook een (optionele) studiereis naar Genève waar de IAO is gevestigd, maakt onderdeel uit van het programma. Natuurlijk dient ook een masterscriptie (18 ECTS) te worden geschreven. Het departement Sociaal Recht en Sociale Politiek hecht zeer aan goede scriptiebegeleiding, waarbij de individuele wensen en voorkeuren leidend zijn. Daarnaast is er, zoals bij alle accentprogramma’s, ook ruimte voor keuzevakken. Deze zijn voor alle accenten dezelfde. Voor het najaar zijn dat de volgende vakken: - Innovative Technologies, Risks, and Regulation - Retorica voor juristen - Verdiepend Staats- en Bestuursrecht - Capita selecta rechtsgeschiedenis - Methodologie van het privaatrecht - Uitgangspunten van het strafrecht In het voorjaar kan gekozen worden uit: - History and Theory of International Law - Negotiation, Mediation en Dispute Resolution - Strafrecht en mensenrechten - Toezicht en sancties

Twee keuzevakken kunnen nog gekozen worden uit de lijst met overige masterkeuzevakken. Kortom, het accentprogramma Sociaal Recht is een gedegen specialisatie binnen de master Rechtsgeleerdheid, met uitstekende arbeidsmarktperspectieven!

Master: Rechtsgeleerdheid, Accent Sociaal Recht Faculteit: Tilburg Law School Duur: één jaar (voltijd), twee jaar (deeltijd) Vorm: Voltijd/deeltijd Taal: Nederlands Instroommomenten: september/februari Titulatuur: Master of Laws (LLM)

25 | SecJure Mei 2011

Master Fiscaal Recht Ilona van den Eijnde

Aan de Master Fiscaal Recht kan op talloze verschillende mogelijkheden invulling worden gegeven. Juristen komen niet onder de economische aspecten van het fiscale vak uit en andersom. Er is een unieke samenhang en integratie van rechten & economie, iets wat afstuderen aan Tilburg University niet alleen leuk, maar ook uniek en waardevol maakt. Vaktechnische informatie De studielast van 60 ECTS bestaat uit een scriptie van 15 ECTS en de verplichte vakken Europees & Internationaal Belastingrecht B, Methodologie van het Belastingrecht, Belastingheffing Ondernemingen B en Belastingheffing Particulieren B. De verplichte vakken moeten worden aangevuld door tenminste twee fiscale keuzevakken. Deze vakken kan je vinden via www.tilburguniversity.edu/nl/onderwijs/masteropleidingen/fiscaal-recht/programma/.

Afstudeervarianten De Master Fiscaal recht kan op verschillende manieren worden afgerond: Regulier d.m.v. een masterscriptie Het verrichten van wetenschappelijk onderzoek aan de hand van een probleemstelling, neergelegd in een scriptie van 40 pagina’s, gevolgd door een verdediging daarvan voor de examencommissie. EUCOTAX Wintercourse In samenwerking met buitenlandse universiteiten verricht de student een Engelstalig fiscaal onderzoek in rechtsvergelijkend perspectief.

Gent-project Het Gent-project betreft tevens een grensoverschrijdend project, namelijk een samenwerking tussen de Tilburg University, de Universiteit van Maastricht en de Universiteit Gent (België). Ook voor dit project wordt een fiscaalrechtelijk probleem in rechtsvergelijkend perspectief onderzocht.

Verdieping in Accent indirecte belastingen Door de toenemende aandacht voor deze afstudeerrichting wordt deze masterspecial het indirect accent uitgeSecJure Mei 2011 | 26

licht. Door aanmelding voor het accent volgt de student naast de verplichte vakken en het keuzevak Capita Selecta Omzetbelasting aan Tilburg University, twee vakken, gericht op de indirecte belastingen, aan de Universiteit van Maastricht en de Vrije Universiteit Amsterdam. Om de studiebelasting niet te verhogen, is het vak Belastingheffing Particulieren B niet verplicht voor studenten van het accent indirecte belastingen. De masterscriptie moet daarnaast een onderwerp uit de indirecte belastingen betreffen. Het bestaan van een speciale afstudeerrichting in de indirecte belastingen is niet nieuw in de geschiedenis van de Nederlandse fiscale opleidingen. In de jaren ’90 bood de Universiteit Leiden, gefinanciëerd door het Ministerie van Financiën, een afstudeervariant in de indirecte belastingen aan. Grote namen uit de fiscale wereld zoals Reugebrink1, Van Vliet2, Van Kesteren3 en Van Hilten4 doceerden honderden studenten. Leiden was in die periode het walhalla van de indirecte belastingen. Helaas besloot het Ministerie van Financiën in begin van de ‘zeroes’ de financiering van de opleiding in te trekken, wat het einde van de opleiding betekende. Ruim 5 jaar hebben de Nederlandse universiteiten het zonder specialisatie indirecte belastingen moeten stellen. Omdat de vraag naar indirecte specialisten wel bleef groeien, zijn op initiatief van Arthur Denie5 en Herman van Kesteren een aantal grote belastingadvieskantoren en de Belastingdienst benaderd. Uiteindelijk is in 2007 een duurzame samenwerking tot stand gekomen tussen universiteiten, fiscale advieskantoren en de Belastingdienst. Om meer te weten te komen over het accent indirecte belastingen, sprak ik met Nadeya Sayedi, betrokken bij het accent indirecte belastingen in Tilburg en werkzaam bij Ernst & Young in Amsterdam, en Irene Reiniers, tevens betrokken bij het accent indirecte belastingen in Tilburg en werkzaam bij KPMG Meijburg & Co. in Amstelveen. Het verdient weinig uitleg dat zowel Nadeya als Irene enthousiast zijn over het bestaan van het accent indirecte belastingen. Vooral nu dit jaar het aantal studenten dat

zich voor het accent heeft aangemeld meer dan verdubbeld is ten opzichte van vorig jaar (van 27 naar 60). De voordelen van het accent worden door steeds meer studenten gezien. Die voordelen zijn er zeker. Door de hoogstaande vaktechniek die studenten krijgen aangeleerd, zijn zij veel beter voorbereid op de praktijk dan studenten die het accent niet hebben gevolgd. De studenten zijn breder geörienteerd, omdat ze in Amsterdam ook te maken krijgen met douanerechten en accijnswetgeving en in Maastricht de btw eens vanuit het perspectief van de Europese richtlijn bekijken. Ze worden opgeleid door de top van de btw-wereld, waarbij wordt verwezen naar onder andere Van Kesteren, Denie en Van Hilten, maar ook vele gastdocenten. Vooral in het begin van de carrière is het verschil erg groot, zo merken Nadeya en Irene in de praktijk. “Je hoort nog wel eens dat studenten liever niet voor het indirecte accent kiezen, omdat ze bang zijn dat ze zich dan te veel aan het specialiseren zijn en de brede grondslag missen”, geeft Irene aan. “Dat is een groot misverstand. Feitelijk missen studenten maar één vak, dat ze er eventueel nog gemakkelijk bij kunnen volgen. Kortom, studenten hebben niet alleen een grote voorsprong op het gebied van de indirecte belastingen, maar ook nog eens geen enkele achterstand op het gebied van directe belastingen!” Nadeya, die mede door deelname aan het accent nu één dag in de week werkzaam bij Tilburg University is, is van mening dat studenten ook vooral de netwerkmogelijkheden van de samenwerking niet moeten onderschatten. “Studenten bouwen een netwerk op met Amsterdamse en Maastrichtse studenten en docenten, en vervolgens kom je elkaar overal weer tegen, omdat de btw-wereld klein is. Bovendien is het een unieke mogelijkheid om de andere universiteiten te ervaren”. Voor zover Nadeya en Irene dit kunnen overzien, blijven vrijwel alle studenten die het accent afronden, werkzaam in de indirecte belastingen. “Uiteindelijk zullen de werkgevers waar studenten voor een functie in de indirecte belastingen solliciteren, toch gaan vragen waarom een student het accent niet heeft gevolgd. Het volgen van het accent is niet vereist natuurlijk, maar zeker wel een pré,” denkt Nadeya. Amerens Bouwman, ook één dag verbonden aan Tilburg University en werkzaam bij Ernst & Young in Rotterdam, komt tijdens ons gesprek even binnenlopen. “Ik vind het erg jammer dat ik het accent nooit heb kunnen volgen. Als het in mijn studietijd had bestaan, had ik dat zeker gedaan!” Ook voegt ze toe dat studenten met internationale ambities goed zitten in de indirecte belastingen. Door één Europese Btw-richtlijn wordt het voor studenten mogelijk om in principe overal in de EU aan het werk te gaan. “De btw wordt steeds belangrijker”,

beaamt Irene. Op dit moment kennen ongeveer 150 landen een systeem dat lijkt op of gelijk is aan onze btw. Veertig jaar geleden waren dat er maar 10. Bovendien is het de belangrijkse inkomstenbron voor veel overheden geworden. Indirecte belastingen winnen terrein en de vraag naar studenten met kennis van indirecte belastingen zal alleen maar toenemen, zo verwacht Irene. Ook het bedrijfsleven breidt haar fiscale afdeling steeds vaker uit met een specialist indirecte belastingen. “Maar voor studenten die geen aspiraties in het bedrijfsleven hebben, kan een deelname aan het accent je ook zomaar een baan in het onderwijs of als onderzoeker opleveren, kijk maar naar Nadeya!” Maar niet alleen Nadeya plukt vruchten van het accent indirecte belastingen. Ook Marjolijn Mertens, werkzaam bij Ernst & Young in Rotterdam, is blij dat ze het accent destijds (2007) gevolgd heeft. “Ik combineerde het accent met een baan als werkstudent. De afspraak was dat ik na twee maanden bij Indirect Tax in Rotterdam, in Eindhoven zou gaan kijken op Human Capital. Dat is er nooit meer van gekomen, ik was zo enthousiast over de indirecte belastingen.” Marjolijn werkt nu voornamelijk voor internationale klanten en geeft aan dat het vak in Maastricht erg waardevol is geweest. Meer weten over het accent indirecte belastingen? Op 1 en 8 juni zullen ter afsluiting van het vak Capita Selecta Omzetbelasting in Tilburg borrels worden georganiseerd. Houd Blackboard in de gaten of kijk op www.indirecttax. nl. Voor aanvullende vragen kunnen studenten onder andere terecht bij Irene Reiniers of Nadeya Sayedi, via info@indirecttax.nl. (Endnotes) 1 Prof.mr. J. Reugebrink wordt gezien als medegrondlegger van de Nederlandse btw in 1969. Reugebrink overleed in 2008. 2 Mr. D.G. van Vliet is vicepresident bij de Hoge Raad der Nederlanden. 3 Prof.dr. H.W.M. van Kesteren is hoogleraar indirecte belastingen aan Tilburg University, partner bij PwC en raadsheer plv. in Hof ‘s-Hertogenbosch. 4 Mw.mr.dr. M.E. van Hilten is werkzaam als hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Advocaat-Generaal van de Hoge Raad der Nederlanden. 5 Prof.dr. A.H.R.M. Denie is werkzaam als hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht.

Naam Faculteit

Master Fiscaal Recht; ook wel Master Fiscale Economie Rechtsgeleerdheid of Economie & Bedrijfswetenschappen Duur 1 jaar Studielast 60 ECTS (1620 studieuren) Vorm Voltijd of deeltijd Voertaal Nederlands (met een enkele uitzondering) Instroom September of januari

27 | SecJure Mei 2011

IBL

International Business Law Esra van der Wolk & Eric Vermeulen

Om jullie een beeld te geven van de master International Business Law vroegen wij professor Erik Vermeulen – coördinator van deze master – om zijn visie te geven over wat het programma inhoudt. In de master International Business Law ligt de nadruk sterk op de combinatie van theorie en praktijk. De manier van lesgeven probeert een goede balans te vinden tussen theorie en praktijkgerichte kennis. De praktijk komt tot uiting in de vele case studies die studenten moeten maken. Dit zijn opdrachten die zij alleen of in groepjes thuis maken. Daarnaast bestaan veel tentamens uit het maken van ‘ take home exams’ en/of het geven van presentaties. Studenten die deze master volgen krijgen een goed beroepsbeeld, omdat wij verschillende stijlen van doceren hanteren en daar ook internationale hoogleraren en onderzoekers bij betrekken. Wij onderhouden al jaren nauwe banden met andere universiteiten over de hele wereld, waardoor bijvoorbeeld dit jaar twee gastcolleges worden gegeven door hoogleraren uit Japan en Colombia. Het masterprogramma mag aangemerkt worden als zijnde redelijk zwaar met betrekking tot de studielast en de zelfstudie die van studenten verwacht wordt. Redenen hiervoor zijn dat er in het eerste semester 6 vakken zijn, de studie maar 1 jaar duurt en de graduation day al in juni is. Omdat de graduation day zo vroeg is en veel bui-

tenlandse studenten tot juli/augustus blijven en dus nog wat resterende tijd in Nederland over hebben, bieden wij afgestudeerde studenten de mogelijkheid aan om na hun studie een Summerschool programma in Dusseldorf of Israël te volgen. Deze Summerschool duurt twee weken en de ervaring leert dat 20% van de studenten hieraan deelneemt. Er wordt veel in groepen samengewerkt, zodat de studenten onderling van elkaar kunnen leren. Vooral de internationale studenten zijn erg gemotiveerd en hebben vaak al een opleiding in het eigen land afgerond waardoor zij verder zijn dan de Nederlandse studenten. Ik heb gemerkt dat de Nederlandse studenten daar erg veel van leren en ook in die motivatie worden meegetrokken. De master International Business Law wordt ieder jaar beter, omdat wij echt iets doen met de feedback die wij van studenten krijgen. De master is daarnaast geen twee jaar hetzelfde, omdat er wordt ingespeeld op de nieuwe trends en ontwikkelingen in ons vakgebied. Het blijkt uit de feedback dat de studenten over het algemeen erg tevreden zijn over deze master. Je hoeft geen specifieke economische of financiële achtergrond en interesse hebben om deze opleiding te gaan volgen. Het is en blijft toch een juridische opleiding waarin alleen de juridische aspecten van het vakgebied worden behandeld. Wel moeten wij soms financiële cijfers gebruiken als dit helpt om het juridische leerstuk beter te begrijpen. Bovendien wordt in het begin van het jaar studenten de achtergrond gegeven die ze nodig hebben om de master succesvol te kunnen volgen.

Erik Vermeulen De keuzemogelijkheid bij deze opleiding is vrij klein (weinig keuzevakken). Wij hebben hiervoor gekozen, omdat wij in het verleden hebben gemerkt dat buitenlandse studenten moeite hadden met het kiezen van vakken en daardoor teveel vakken gingen volgen. De keuzemogelijkheid is daarentegen wel geheel vrij en naar eigen inzicht in te vullen. Er worden twee profielen geadviseerd, namelijk Business Law en Competition Law, omdat dit toch de twee specialisaties zijn waar de meeste studenSecJure Mei 2011 | 28

Vakken In het najaarssemester (september – december) zijn de vakken Banking and Securities Regulation, European Competition Law, International Business Law I en International Company Law verplicht en in het voorjaarssemester (februari – juli) zijn dit de vakken International Business Law II en Legal Negotiation Workshop en moet je tevens je scriptie schrijven. Deze vakken zijn allemaal goed voor 6 ECT, maar er wordt tevens van je verwacht dat je 2 vakken kiest uit het vrije deel. Deze vakken zijn voor het najaar: - Business Law and Economics (6 ECT) - A Primer on International Business Law (3 ECT) Voor het voorjaar zijn dit de vakken (ieder goed voor 6 ECT): - Advanced Competition Law and Economic Regulation - Comparative Corporate Governance - Corporate Finance - European Law and Industrial Property Rights - Intellectual Property Law - State Aid and Public Procurement - Trade and WTO Law In totaal behaal je dus 30 ECT voor het verplichte deel, 12 ECT voor het vrije deel en 18 ECT voor je scriptie. Civiel effect Voor studenten die na hun studie hun titel willen kunnen aanvullen met civiel effect, is het verplicht om het vak Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing (6 ECT) te volgen bovenop het reguliere programma van deze master. Carrièreperspectief Deze master is er vooral op gericht om studenten voor te bereiden op een carrière in het bedrijfsleven. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan grote internationale advocatenkantoren of de juridische afdeling van een multinational of ander groot bedrijf.

ten zich uiteindelijk mee bezig zullen houden. Dit is alleen een advies, hetgeen betekent dat het niet opgevolgd hoeft te worden, maar we zien dat ongeveer 75% van de studenten dit advies toch wel volgt. Voor de scriptie geldt ook dat deze vrij is in te vullen, mits het onderwerp maar gerelateerd is aan Business Law. Dit is echter al vrij snel het geval. De reden dat studenten dit masterprogramma moeten kiezen is dat het toekomstperspectief voor afgestudeerde business law studenten erg gunstig is. Het is een vakgebied in ontwikkeling dat zich razendsnel uitbreidt. Wij zien dat studenten na deze opleiding gemakkelijk aan een baan komen en zich duidelijk onderscheiden tijdens sollicitaties. Om maar een voorbeeld te noemen: bij Philips hebben we de afgelopen 4/5 jaar al 7 studenten aangenomen die de master International Business Law hebben afgerond. Als laatste wil ik afsluiten met te zeggen dat het vooral heel belangrijk is voor studenten die deze master willen

gaan doen, dat zij ambitie hebben, goed Engels spreken (omdat het een Engelstalige master is) en dat zij interesse moeten hebben in de diverse aspecten van het Ondernemingsrecht.

Naam: Faculteit: Taal: Startmoment: Duur: Titelatuur: Toelating:

International Business Law Tilburg Law School Engels September Één jaar LL.M Je hebt direct toegang tot deze master met de bacheloropleiding en Recht & Management, Rechtsgeleerdheid en Internationaal & Europees Recht. Met de bacheloropleiding Fiscaal Recht heb je toegang tot deze master indien je naast het reguliere programma het vak Verdiepend Europees Recht (11 ECT) of Europees gemeenschaprecht in de praktijk (6 ECT) plus Mededingingsrecht (6 ECT) hebt gehaald.

29 | SecJure Mei 2011

IELL

International and European Labour Law Esra van der Wolk

Om een beeld te geven van de master International and European Labour Law vroegen wij docente en promovendus Nuna Zekic een paar vragen te beantwoorden over de studiebelasting, onderwijs methode en wat deze master nou zo bijzonder maakt. In dit artikel de antwoorden op al je vragen! De groep studenten die de master International and European Labour Law doet is vrij klein en daardoor ook heel hecht. De studenten komen van overal ter wereld en dat geeft de master een extra internationaal karakter. Er worden in deze master alleen hoorcolleges gegeven, maar omdat deze erg interactief zijn is er wel de gelegenheid voor vragen en discussie. De hoorcolleges proberen wij voornamelijk op maandag en woensdag te plannen, zodat studenten genoeg tijd hebben om naast hun studie te werken of stage te lopen. Mijn tip aan alle studenten is ook om naast hun studie stage te lopen (al is het maar één keer twee maanden) of een juridische bijbaan te hebben, zodat zij zich een goed beeld kunnen vormen over wat ze willen na hun studie. Het feit dat er weinig contacturen zijn betekent echter wel dat er veel zelfstudie wordt gevraagd van de studenten en dat zij regelmatig een paper moeten schrijven. Over de inhoud van de master kan ik zeggen dat deze zeer breed en veelzijdig is. Het is tegelijk een specialistische opleiding tot arbeidjurist als een algemene opleiding tot jurist. Je hebt een brede basis met wortels in het privaatrecht en het bestuursrecht. Niet alleen de arbeidsovereenkomst en het arbeidscontract staan centraal in de studie, maar het hele werkleven van de mens, denk hierbij bijvoorbeeld aan werkloosheid, pensioen, bijstand, etc. Je ziet in het arbeidsrecht dat de relatie tussen werkgever en werknemer bijna altijd ongelijk is, en dat de werkgever juridisch sterker staat dan de werknemer, omdat een werknemer in veel gevallen vervangbaar is. Dit strookt echter niet met de privaatrechtelijke gedachte dat de autonome partijen bij een contract altijd gelijk zijn. Deze ongelijkheid wordt daarom kleiner gemaakt door wetgeving of vakbonden die buiten het recht om een CAO vormen die vervolgens een plaats binnen het recht krijgt. Vakbonden proberen de verhouding tusSecJure Mei 2011 | 30

sen werkgever en werknemer tot een midden te trekken waarin werkgever en werknemer steeds meer een gelijke positie in gaan nemen. Het unieke aan het arbeidsrecht is dan ook deze collectieve factor. Naast deze aspecten van het arbeidsrecht focust de studie zich ook op de rechtsvergelijking van het arbeidsrecht in verschillende landen. Het blijkt dat een groot deel van het arbeidsethos (en dus ook het arbeidsrecht!) wordt gevormd door de cultuur en gewoonten in een land. Wat ook erg leuk is aan deze opleiding, is een optioneel vak waarbij je een week lang naar Brussel gaat om daar les te krijgen van internationale en Europese hoogleraren en andere deskundigen. Deze week zal geheel in het teken staan van het Europese arbeidsrecht. Daarnaast is er de optie om een week later af te reizen naar Genève, waar een bezoek wordt gebracht aan de VN instelling International Labour Organisation. Bij deze reis zal de vraag centraal staan wat de ILO doet en krijgen de studenten meer inzicht in het aspect van mensenrechten binnen het arbeidsrecht (zoals kinderrecht). Tijdens deze reis staat de globalisatie van arbeidsrecht centraal. Deze reizen hebben tot doel de blik van de studenten nog verder te verbreden en momenteel hebben wij dan ook een aanvraag ingediend om beide reizen samen als één keuzevak aan te merken, waar 6 ECTS voor kan worden verkregen indien de studenten een paper schrijven over de reizen. Kwaliteiten die een aankomend student International and European Labour Law zou moeten hebben zijn een gedegen interesse in geschiedenis, omdat ze dan veel sneller de politieke achtergrond en totstandkoming en vorming van het arbeidsrecht zullen begrijpen. Daarnaast is het ook handig als je een zekere interesse in politiek in het algemeen hebt, aangezien je vaak in aanmerking zult komen met politiek in dit vakgebied. Één van de redenen waarom studenten voor deze master moeten kiezen is dat deze specialisatie vrij uniek is in Europa en dat de arbeidsmarkt voor afgestudeerden erg goed is. Er is een grote vraag naar arbeidsrechtjuristen en veel studenten hebben dan ook al een baan voordat

Vakken In het najaarssemester (september – december) zijn de vakken Comparitive Labour Law en European Labour Law and Social Policy verplicht en in het voorjaarssemester (februari – juli) zijn dit de vakken European Social Security Law en International Labour Law and Globalisation en moet je tevens je scriptie schrijven. Deze vakken zijn allemaal goed voor 6 ECTS en daarnaast wordt er van je verwacht dat je 3 vakken kiest. De volgende vakken lenen zich als keuzevak voor het najaar(ieder goed voor 6 ECTS): –– History of Labour Law –– European Competition Law –– European Migration Law –– Global Justice –– Governance of International Organisations: Transparancy and Democratic Legitimacy –– Human Rights Law –– International Law: Current Issues

Voor het voorjaar zijn dit de vakken: –– International and European Sports Law –– Sociology of Social Law –– Comparitive Corporate Governance –– International and European Tax Law –– International Business Law II –– Negotiation, Mediation and Dispute Resolution –– Comparitive Constitutional Law –– Governance and Institutions of the European Union In totaal behaal je dus 24 ECTS voor het verplichte deel, 18 ECTS voor het vrije deel en 18 ECTS voor je scriptie. Civiel effect Voor studenten die na hun studie hun titel willen kunnen aanvullen met civiel effect, is het verplicht om het vak Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing (6 ECTS) te volgen bovenop het reguliere programma van deze master. Carrièreperspectief Met een mastertitel International and European Labour Law ga je een internationale carrière tegemoet en kun je terechtkomen bij zowel internationale als nationale ondernemingen, advocatenkantoren, multinationals, non-gouvermentele organisaties, Europese en internationale Gerechtshoven en nog veel meer.

Naam:

ze hun studie hebben afgerond. Als arbeidsrechtjurist kun je overal terecht, namelijk in de advocatuur, het bedrijfsleven, de overheid (zoals het Ministerie van Sociale Zaken) en Europese en internationale organisaties. Vaak zie je dat studenten ook op de Human Resource afdeling van een groot bedrijf terechtkomen. Een laatste tip aan studenten die misschien twijfelen of ze de internationale of de Nederlandse variant moeten doen: als je verwacht in Nederland te blijven na je studie om hier te gaan werken, geeft de Nederlandse master hier een betere basis voor dan de internationale master. Voor studenten die graag naar het buitenland willen na hun studie of de ambitie hebben om binnen een Europese organisatie te gaan werken geldt het omgekeerde: zij verkrijgen een betere basis met de master International and European Labour Law.”

Faculteit: Taal: Startmoment: Duur: Titulatuur: Toelating:

International and European Labour Law (de Engelse versie van de Nederlandse Master ‘Sociaal Recht en Sociale Politiek’.) Tilburg Law School Engels Augustus en Januari Één jaar LL.M Met de bachelorprogramma’s Recht en Management en Internationaal en Europees Recht heb je direct toegang tot deze master. Met de bachelor Rechtsgeleerdheid heb je toegang tot deze master als je aanvullend op het reguliere programma het eindvak Recht en Arbeid (8 ECTS) hebt gevolgd. Met de bachelor Fiscaal Recht heb je toegang tot deze master als je aanvullend op het reguliere programma de vakken Recht en Arbeid (8 ECTS), Recht en Maatschappij (5 ECTS), Grondrechten (5 ECTS) en het vak Rechtsbescherming tegen de Overheid (7 ECTS) hebt gevolgd.

31 | SecJure Mei 2011

IEPL

International and European Public Law Xu Wang

Daar zit je dan. Net trots jouw bachelor afgerond en druk bezig met het plannen van een zeer verdiende vakantie. Maar de keuze voor een master ligt al op de loer. Blijf je in Tilburg studeren? Hoeveel masters zijn er aan de rechtenfaculteit? Hoe zien die masters er uit? Welke toelatingseisen zijn er? Zeker nu van studenten verwacht wordt dat ze zo kort mogelijk moeten doen over hun studie, is het van belang je goed te oriĂŤnteren. We kunnen immers niet meer nog 3 of 4 jaar op de universiteit rondhangen. De master International and European Public Law is interessant voor studenten die geĂŻnteresseerd zijn in het Europees recht, het internationaal recht en de wisselwerking tussen deze rechtsgebieden met het nationale recht. Binnen deze master dien je een keuze te maken voor het Union Law track of het Human Right track. Beide specialisaties bestaan uit drie verplichte vakken (in totaal 18 ECTS waard) en 3 verplichte keuzevakken uit een gelimiteerde lijst (in totaal 18 ECTS waard), waarmee nog meer gespecialiseerd kan worden. Daarnaast is er ruimte voor een vrij keuzevak uit alle mastervakken die de Tilburg Law School aanbiedt. Verplicht voor alle studenten is ook het vak Research Lab (3 ECTS waard) en een masterscriptie (15 ECTS waard) binnen de specialisatie waar jij voor gekozen hebt. Wanneer jouw kennis met betrekking tot internationaal recht of EU recht nog enige opfrissing nodig heeft, biedt de Tilburg Law School ook een introductievak op ieder van deze tracks (3 ECTS bovenop het totaal).

SecJure Mei 2011 | 32

Alle rechtenstudenten aan de Universiteit van Tilburg krijgen na de bacheloropleiding Internationaal en Europees Recht directe toegang tot deze master. Rechtenstudenten met de bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid als vooropleiding moeten twee aanvullende vakken volgen om toegang te verkrijgen, namelijk Internationaal Recht (10 ECTS) en Verdiepend Europees Recht (11 ECTS). Met de bacheloropleidingen Fiscaal Recht en Recht en Management is het niet mogelijk om in te stromen in deze master. Verder kent de master twee instroommomenten, namelijk in september en in januari.

Verplichte Vakken: International & Human Rights Law (18 ECTS) History and Legal theory of international law International law: Current issues Human Rights Law

(voorjaarssemester) (najaarssemester) (najaarssemester)

Verplichte Vakken: European Union Law: (18 ECTS) Governance and Institutions of the European Union Internal Market Law The European Union and its Member States

(najaarssemester) (najaarssemester) (Voorjaarssemester)

Verplicht voor beiden: (18 ECTS) Research Lab Thesis Verplicht voor studenten met te weinig achtergrondkennis: (3 ECTS) HR studenten: International Law: An introduction EUL Studenten: European Law: an Introduction

(najaarssemester) (najaarssemester)

Keuze vakken: (24 ECTS) Voor de keuzevakken van deze master verwijzen wij naar de website van de vakgroep Internationaal en Europees Recht: http://www.tilburguniversity.edu/education/masters-programmes/international-and-european-public-law/ Je zult merken dat je in de masterfase de tentamens veelal niet kan halen met alleen colleges volgen en de aantekeningen van de buurman/-vrouw kopiĂŤren. Bij een aantal vakken geldt er een aanwezigheidsplicht en een participatieplicht dat meetelt voor het eindcijfer. Vaak moet je naast een schriftelijk of mondeling tentamen aan het einde van het semester ook nog een paper inleveren en/of een presentatie houden. Hierbij wordt verwacht dat je samenwerkt met de vele internationale studenten die ook voor deze master hebben gekozen. Bijkomend voordeel is dat jouw Engels in korte tijd aanzienlijk zal verbeteren.

Na het afronden van deze master krijg je de titel LL.M en zul je voldoende in huis hebben om diplomatieke functies te vervullen of aan de slag te gaan bij nationale en internationale overheden, nationale en international non-gouvernmentale organisaties (NGOâ&#x20AC;&#x2122;s), Europese en internationale gerechtshoven en multinationals. Wanneer je tijdens je studie civiel effect hebt behaald, staan ook de togaberoepen nog open.

Master

International and European Public Law

Accenten

Union Law of Human Rights

Toelatingseisen

Bachelor Internationaal en Europees Recht en bachelor Rechtsgeleerdheid (+ twee aanvullende vakken)

Instroommomenten September en januari Duur

1 jaar, voltijd

Studielast

60 ECTS (1680 uur) + eventueel het introductievak (3 ECTS)

Voeraal

Engels

Titulatuur

LL.M

33 | SecJure Mei 2011

L&T

Law & Technology Loes van Puijenbroek

Bij Technologie kan je aan chips denken. Moederborden met allemaal draadjes en een lampje dat uiteindelijk gaat branden. Niet heel spetterend. Echter, de master Law & Technology zit op een heel ander niveau. Vragen betreffende de aansprakelijkheid op internet, intellectueel eigendomsrecht, biotechnologie en nanotechnologie zijn daar aan de orde van de dag. Mw. mr. dr. Cuijpers en mr. ir. Schellekens, docenten van deze master, brengen dag in dag uit de studenten wat bij over deze vernieuwende en unieke tak van het recht. Meer dan recht alleen In de kleinschalige en Engelstalige master Law & Technology wordt verder gekeken dan naar recht alleen. De wisselwerking tussen recht en regulering, nieuwe technologieën en maatschappelijke normen worden bestudeerd. Cuijpers: “Je wordt opgeleid om na te denken over hoe je kan reguleren in een maatschappij die door technologie aan verandering onderhevig is - en om daarbij niet slechts te denken aan het recht zoals we dat nu kennen, maar om na te denken over hoe het recht mogelijk aangepast moet worden, of we zelfs compleet andere regulering nodig hebben.” Ethische, economische en sociale aspecten worden hierbij aan de orde gesteld. Wegens het economisch gewin zullen spammers niet stoppen met hun praktijken als deze illegaal verklaard worden: hoe wordt dit onwenselijk gedrag dan tegengegaan? Tevens is er een politieke component aanwezig: hoe willen wij met de veranderingen in de maatschappij omgaan? Een persoon verkoopt bijvoorbeeld via Ebay namaak-producten. Een land als Frankrijk zal eerder Ebay, het platform voor deze transacties, aansprakelijk stellen, dan een land als China, dat leeft van deze branche. De normative outlooks, de overheersende waarden van de samenleving, zijn altijd in verandering. “Door nieuwe technologieën als Twitter en Facebook verandert bijvoorbeeld de kijk op privacy. De normative outlook verandert. Privacy betekende 20 jaar geleden niet hetzelfde als nu.”, aldus Schellekens. De student moet deze ontwikkelingen in de maatschappij zien en bepalen hoe eventueel onwenselijk gedrag het beste gereguleerd kan worden: via het recht of op een andere manier? SecJure Mei 2011 | 34

Kritische blik De master Law & Technology vergt dus meer van de student dan slechts het beheersen van het positieve recht. Het positieve recht moet juist in twijfel worden getrokken. Werkt het recht nog wel, met betrekking tot opkomende technologieën? “Een techniekneutrale wetsbepaling zou ideaal zijn, maar is de bepaling dan nog specifiek genoeg? “Als situaties heel stabiel blijven ontstaat de mindset van: zo is het geregeld en zo zullen wij het doen. Maar als je moet nadenken over voortdurend veranderende situaties, is een kritische blik nodig: wat is er nou echt belangrijk?” Om de studenten deze kritische blik bij te brengen is kleinschalig onderwijs een vereiste. Discussies over de stof en reflectie is door het gemiddelde aantal van 25 tot 30 studenten altijd mogelijk. Schellekens vat het mooi samen: “Nadenken leer je niet door alleen maar te luisteren hoe iemand anders nagedacht heeft”.

Onderwijs Deze kleinschaligheid draagt niet alleen bij aan de kritische blik en het interactieve onderwijs, het draagt tevens bij aan de saamhorigheid van de groep. Vaak moeten Law & Technology studenten samenwerken; hetzij door middel van gezamenlijke papers, hetzij door presentaties. Graduation Day is een uitvloeisel van dit streven naar saamhorigheid: twee keer per jaar (wegens de twee instroommomenten in januari en september) studeert iedereen op deze dag af, inclusief toga en het hoedjesin-de-lucht-gooien-ritueel. Het schrijven van de scriptie wordt één-op-één begeleid, zodat iedereen ongeveer tegelijkertijd klaar is. De docent is altijd bereikbaar voor feedback en er worden duidelijke deadlines gesteld zodat iedereen op de Graduation Day aanwezig kan zijn. Het onderwerp voor de scriptie staat natuurlijk vrij. Doordat Law & Technology een richting is die constant in beweging is, kan de scriptie een middel zijn om je te profileren als student. Er is immers weinig literatuur die een kanten-klaar oplossing levert voor een (regulerings-)probleem met betrekking tot gloednieuwe technologie. De scriptie is daardoor geen constatering van wat anderen al hebben bedacht. Dit kan zeer voordelig zijn bij het solliciteren: soms sluit jouw onderwerp precies aan op wat bijvoorbeeld de OPTA1 bezig houdt.

Curriculum Najaarssemester

Voorjaarssemester

Verplichte vakken 6 ECTS Innovative Technologies, Risks, and Regulation 6 ECTS

Verplichte vakken 6 ECTS European Intellectual Property Law and Technology 6 ECTS Master’s thesis Law and Technology 18 ECTS

Verplichte keuzevakken (totaal semester I en II samen 30 ECTS) Cybercrime 6 ECTS Global Technology, Ethics and Law 6 ECTS Liability and The Internet 6 ECTS Privacy and Data Protection6 ECTS Extra keuzevak voor NL studenten ivm civiel effect Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing 6 ECTS

Naast het kleinschalige onderwijs zijn er andere aspecten van Law & Technology die je niet in elke master kan vinden. Zo zijn er twee instroommomenten: in september en in januari. De eerste maand van deze eenjarige master wordt beheerst door één vak, een soort crashcourse om de studenten de nodige kennis bij te brengen en het kennisniveau onderling gelijk te trekken. Dit gecomprimeerde vak vormt de basis voor de keuzevakken die daarna volgen. Geen van de vakken drijft op de typisch technische aspecten van de nieuwe technologische ontwikkelingen: technologische kennis is dus geen vereiste maar affiniteit met maatschappelijke aspecten van technologie is wel een pré. Een ander aspect dat Law & Technology profileert, is zijn gerichtheid op de internationalisering. Technologie is immers niet beperkt tot Nederland – het verspreidt zich over de gehele wereld. “Als we de studiestof tot het Nederlands recht zouden beperken, dan zouden we veel missen. Technologie houdt zich immers absoluut niet aan grenzen.”, aldus Schellekens. Daarom is het onderwijs ook hoofdzakelijk gericht op Europese wetgeving en internationaal recht. Dat deze bronnen Engelstalig zijn, is een bijkomend voordeel. Internationale studenten hebben zo toegang tot alle studiestof en de Nederlandse studenten leren beter Engels.

Baankansen Afgestudeerden vinden over het algemeen gemakkelijk een baan. Technologie lijkt een specialisme dat het gebied waar je kunt werken zeer beperkt, maar dit is in de praktijk geen probleem. Schellekens: “Techniek is niet meer weg te denken: geen bedrijf kan om de technologie heen.” Als advocaat verricht je bijvoorbeeld pionierswerk met de vorming van het recht met betrekking tot nieuwe technologieën. Zaken kunnen dan gaan over pri-

Verplichte keuzevakken (totaal semester I en II samen 30 ECTS) Electronic Commerce: European Legal Aspects 6 ECTS International and European Regulation of Biotechnology 6 ECTS Technology and Intellectual Property Rights Management 6 ECTS

vacy, ICT-contracten en zelfs cybercrime. Aangezien de samenleving steeds afhankelijker wordt van computers hebben aanvallen daarop immers een grotere impact. Ook komen er studenten terecht bij beleidsfuncties als de OPTA, de onderzoekssector, het bedrijfsleven en consultancy. Kortom: Law & Technology is niet zomaar een master. Het onderwijs is kleinschalig en je leert kijken naar recht op een geheel andere manier dan je gewend bent. Internationalisering speelt een grote rol in dit rechtsgebied dat altijd in beweging is en zal blijven. Dat vergt een kritische houding en het vermogen om creatieve oplossingen te bedenken voor problemen die met een nieuwe technologie kunnen opkomen. Lijkt het je wat? Dan weet jij misschien over één jaar precies te vertellen waarom Ebay in Frankrijk wel, en Marktplaats in Nederland niet aansprakelijk is voor de verkoop van namaakproducten. (Endnotes) 1 Mededingingsautoriteit voor de telecom-sector

Algemeen Master: Law & Technology Titel: LLM Faculteit: Rechten Benodigde bachelor: Internationaal- en Europees recht; Rechtsgeleerdheid; Recht & Management; Fiscaal recht Taal: Engels Instroommomenten: Twee (januari en september) Duur: 1 jaar Geen kennis van techniek vereist om in te stromen. Affiniteit met maatschappelijke aspecten van technologie is een plus.

35 | SecJure Mei 2011

R&M

Master Recht en management Thijs van Liempd

Uit de naam van de master Recht en management (hierna: master) kan een student al een eerste indruk krijgen. Toch is het wenselijk om wat dieper in te gaan op wat deze master nu inhoudt. Daarvoor zal ik eerst een korte omschrijving geven waarna ik de toelatingseisen en het programma zal bespreken. Als laatste komt het civiel effect voorbij. Ook zal bij ieder onderwerp een korte indruk worden gegeven vanuit een student die deze master momenteel aan het volgen is. Zijn naam is Ronnie Brouwer.1 Algemeen Een algemene indruk kan het beste worden weergeven door een student die deze master volgt. Ik vroeg dit dan ook aan de heer Brouwer en dit is wat hij antwoordde. ‘De master Recht & Management is een master die goed aansluit bij de bachelor Recht & Management. Het is een vrij nieuwe master die sinds de invoering in 2005 enkele veranderingen heeft ondergaan. Er is geluisterd naar geluiden uit de praktijk, van de studenten en het bedrijfsleven en het departement heeft de master hierop aangepast. De master Recht & Management is een breed programma dat veel te bieden heeft op gebieden als financiering, ondernemingsrecht, strategie en risicomanagement. Het is een eenjarige master maar veel studenten hebben meer tijd nodig om deze af te ronden, mede doordat er ook een verplichte stage van minimaal 6 weken aan verbonden is. Het departement wil echter de vertraging tegengaan door het scriptietraject vrijwel meteen aan het begin van de master aan te laten vangen zodat de student eerder na gaat denken over zijn onderwerp en niet alles in drie maanden moet gebeuren.’

Toelatingseisen Om toegelaten te worden tot de master, moet de student de bachelor Recht en Management hebben afgerond. Daarbij moet worden opgemerkt dat de student maximaal 12 ECTS open mag hebben staan. Het vaardighedentraject moet behaald zijn, alvorens in te kunnen SecJure Mei 2011 | 36

stromen in de master. Een student die de bachelor fiscaal recht heeft afgerond kan onder speciale voorwaarden worden toegelaten tot de master. Deze zijn vastgesteld in artikel 39 lid 3 van de OER. Ook studenten die het pre-masterprogramma goed hebben doorlopen, worden toegelaten tot de master. Voor de pre-masterstudenten geldt ook dat ze maximaal 12 ECTS open mogen hebben staan. Zij moeten daarnaast het vak juridische academische vaardigheden hebben gehaald.

Programma Het programma van de master bevat vier onderdelen; een verplicht vakkenpakket, een keuzevakkenpakket, een verplichte stage en een wetenschappelijke scriptie. Hieronder zal ik de verschillende onderdelen toelichten. Het verplichte vakkenpakket bestaat uit de volgende vakken: Capita selecta Recht en Management –I; Capita selecta Recht en Management –II; Capita selecta ondernemingsrecht; en Kapitaalmarktrecht. In het eerste deel van capita selecta Recht en Management-I worden de begrippen toezicht, controle en monitoring in breed intern en extern perspectief uitgelicht. Tijdens het eerste deel is er een studiedag waarin verschillende marktpartijen inzicht geven in hun werkwijze. Denk hierbij aan PWC, Eureko en de Autoriteit financiële markten. Het tweede deel gaat uitgebreider in op de rapportering en de externe controle van interne bedrijfsprocessen. In het vak capita selecta Recht en management-II wordt als eerste een korte samenvatting gegeven van capita selecta Recht en Management-1, zodat de studenten dit weer fris in het geheugen hebben. Vervolgens zal worden ingegaan op contractcompliance en contractmanagement. Daarna zal een waaier van clausules en bepalingen die de interne beheersing van externaliteiten aanpakken. In het tweede deel worden een aantal specifieke juridische compliancethema’s naar handvatten en implementatie naar het bedrijfsleven vertaald. Hieraan verleent het compliance departement van Achmea haar medewerking.

Capita selecta ondernemingsrecht bespreekt drie samenhangende onderwerpen. Deze zijn de verantwoordelijkheden van het ondernemingsbestuur van kapitaalvennootschappen (BV en NV), de aansprakelijkheid van deze ondernemingsbesturen en als laatste de ontwikkelingen met betrekking tot de BV en NV. Het vak kapitaalmarktrecht behandelt in een tijdbestek van twaalftal weken de Europese en Nederlandse kapitaalmarkt behandeld. Er komt een aantal leerstukken aan bod, zoals de grondbeginselen en uitgangspunten van de kapitaalmarkt en de verhandeling van effecten. Het keuzevakkenpakket bestaat uit de volgende vakken: verzekering(srecht), ondernemingsrechtelijke geschillenoplossing, not-for-profit organisaties, comparative corporate governance, insolventierecht, burgerlijk procesrecht en geschiloplossing, financiële instrumenten, individueel of collectief arbeidsrecht. Voor de inhoud van deze vakken verwijs ik graag naar de vakinformatie op blackboard; een beschrijving daarvan zal de leesbaarheid namelijk niet ten goede komen. De student moet minimaal drie vakken (18 ECTS) kiezen uit het keuzevakkenpakket. Als enige opleiding kent de master recht- & management een verplichte stage van 6 ECTS. De gedachte hierachter is dat een stage de studenten actief voorbereidt op en kennis laat maken met het beroepsleven. De stagecoördinator en de stagehandleiding kunnen studenten hierbij helpen. Ik adviseer de studenten om deze handleiding door te lezen. De handleiding leent zich namelijk niet voor een plenaire behandeling, omdat iedere student een eigen traject doorloopt. De stagecoordinator is mw. Mr. M.I. Zeldenrust-Visch. Als laatste kan opgemerkt worden dat het vinden van een stageplaats veel tijd kost. Begin dus vroeg met het zoeken van een stage, zodat je geen last-minute werk hoeft te verrichten. De master wordt afgesloten met het schrijven van een wetenschappelijke scriptie. Deze scriptie heeft een belasting van 12 ECTS. Het bovenstaande kan nogal saai en droog overkomen. Ik vroeg meneer Brouwer naar de zwaarte van de master. Dit is zijn antwoord: ‘de vakken verschillen qua studiebelasting niet heel veel van de vakken uit de bachelor. Wat nieuw is binnen de huidige master Recht & Management is dat je naast het maken van tentamens ook enkele paperverplichtingen hebt. Dit geldt voor de vakken Kapitaalmarktrecht en Capita Selecta Ondernemingsrecht. De paper dient in groepsvorm geschreven te worden en is een welkome aanvulling/afwisseling naast de tentamens.’

Civiel effect Civiel effect geeft toegang tot de togaberoepen; dit zijn de advocatuur, de rechterlijke macht en het OM. Indien een student civiel effect wil behalen bij zijn opleiding Recht en Management, dan moeten drie wegen onderscheiden worden. Alle studenten moeten in de master Recht en Management kiezen voor juridische keuzevakken. De eerste weg is die voor studenten die voor september 2006 zijn begonnen met het eerste jaar van de bacheloropleiding Recht en Management. Deze moeten de volgende vakken naast het reguliere programma doen: Verbintenissenrecht B, Integratievak staats-en bestuursrecht, Strafp rocesrecht,Strafrechtelijke aansprakelijkheid, Rechtsbescherming tegen de overheid en Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing (dit vak kan als keuzevak binnen de master worden gekozen). De tweede weg is voor studenten die in september 2006 of later zijn begonnen met het eerste jaar van de bacheloropleiding Recht en management en kiezen voor de variant benadering civiel effect. Deze moeten de volgende vakken extra volgen: Strafprocesrecht, Strafrechtelijke aansprakelijkheid en Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing De derde en laatste weg is voor studenten die in september 2006 of later zijn begonnen met het eerste jaar van de bacheloropleiding Recht en management en er voor kiezen het gewone programma te doen. Deze moeten de volgende extra vakken doen: Verbintenissenrecht B, Strafprocesrecht, Strafrechtelijke aansprakelijkheid, Rechtsbescherming tegen de overheid en Burgerlijk procesrecht en geschiloplossing. Of men het civiel effect wil halen hangt in grote mate af of men de togaberoepen wil gaan uitoefenen. Ik vroeg Brouwer of hij het civiel effect ging behalen en of de vakken te combineren waren met het reguliere programma. Zijn antwoord was: ‘ik heb het civiel effect behaald. De extra vakken waren allemaal goed te doen. Wel is het omschakelen van vakken als accounting of ondernemingsrecht naar de strafrechtvakken. Zelf heb ik dit nooit als een probleem ervaren’. (Endnotes) 1 De redactie bedankt meneer Brouwer voor zijn bijdrage aan dit artikel.

Naam: Titulatuur: Studielast: Duur: Voertaal: Voltijd/deeltijd: Toelatingseisen:

Recht en Management LL.M 60 ECTS, één ECTS staat voor 28 uur 1 jaar Nederlands

Bachelor Recht en Management, premaster HBO-Mer of bachelor Fiscaal recht met aanvullende eisen Noemenswaardigheden: verplichte stage van 6 ECTS

37 | SecJure Mei 2011

BSK

Master Bestuurskunde Sjoerd Wierenga

Bestuurskunde in Tilburg De masteropleidig Bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg is interessant voor een ieder die zich interesseert voor democratische en maatschappelijke uitdagingen. De Universiteit van Tilburg probeert daarbij zoveel mogelijk aansluiting te vinden op de hedendaagse problematiek, waarbij er tevens aandacht is voor plaatsing van deze problemen binnen een internationale context. Een voorbeeld van hedendaagse ontwikkelingen is de opkomst van Global Governance. Onder meer de revolutie op het gebied van communicatietechnologie en de opkomst van globale problematiek, zoals terrorisme en Global Warming, maakt dat de weg van internationale samenwerking steeds vaker bewandeld wordt. Niet alleen door overheden, ook non-gouvernementele organisaties (NGO’s), zoals GreenPeace, mengen zich steeds vaker in de besluitvorming. Een bestuurskundestudent moet deze ontwikkelingen kunnen zien in het licht van bijvoorbeeld de democratie. Welke toegevoegde waarde hebben NGO’s bij de besluitvorming en in hoeverre is hun betrokkenheid legitiem? De docenten van de opleiding bestuurskunde zijn aangesloten bij de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur (TSPB). Vanwege de kleinschaligheid van de opleiding is er een hoge mate van interactie mogelijk. De docenten kennen de studenten en vice versa, wat maakt dat over-

SecJure Mei 2011 | 38

leg over bijvoorbeeld een onderwerp voor een onderzoek eenvoudig te regelen is. De kleinschaligheid van de opleiding in combinatie met groepsmatig werken maakt dat ook de studenten elkaar goed leren kennen.

Tweedeling De masteropleiding Bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg kent sinds kort twee accenten (inhoudelijke profielen), te weten ‘democratisch’ en ‘maatschappelijk besturen’. Binnen het eerste accent wordt er extra aandacht besteed aan democratische ontwikkelingen zoals de opkomst van het populisme, legitimiteit en (de dynamiek van) verschillende democratische systemen. Zeer actueel is natuurlijk de opkomst van populistische partijen in zowel Nederland als andere (West-)Europese landen. Hoe valt zo’n opkomst te kwalificeren bezien vanuit de democratie? Welke mechanismen kennen verschillende democratische systemen om met dergelijke, volgens sommigen zeer zorgwekkende, ontwikkelingen om te gaan? Binnen het accent ‘maatschappelijk besturen’ wordt er meer aandacht besteed aan de verhoudingen tussen bestuur en maatschappelijke actoren. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken naar de oorzaken die de grondslag hebben gevormd voor de verschoven verhoudingen tussen burgers en politici. Wat is er gebeurd met het idee van

verticaal gezag? Kan de staat nog simpelweg handelen vanuit het traditionele machtsidee, of moet zij zichzelf continu bewijzen middels geloofwaardig handelen? Van de student wordt verwacht dat zij uiteindelijk, vanuit bijvoorbeeld een historisch perspectief, kunnen reflecteren op dergelijke maatschappelijke ontwikkelingen.

Structuur Sinds het academisch jaar 2010-2011 werkt men bij de master Bestuurskunde met blokken. Dat houdt in dat bepaalde vakken binnen een redelijk kort tijdsbestek dienen te worden afgerond. De student wordt daarmee gestimuleerd om doelgericht met onderzoek bezig te zijn. Daarbij wordt de studielast meer verdeeld. Men heeft dan wel sneller tentamens maar loopt niet snel aan tegen vier tentamens in één week (herkansingen buiten beschouwing gelaten). De eerste twee blokken worden er twee mastervakken per blok gegeven. Daarnaast staat het de student vrij om tijdens deze periode keuzevakken te volgen. Zodoende is het mogelijk om 36 van de 60 ECTS vóór aanvang van het derde blok (januari/februari) te halen. In het resterende halfjaar wordt dan de focus gelegd op het afronden van de masterscriptie én het vak ‘Atelier’. Wat dit vak inhoudt zal hieronder worden belicht.

Vakken De eerder beschreven accenten komen het best tot uiting in een tweetal vakken die specifiek voor het accent zijn ontwikkeld (geheel toepasselijk genaamd: ‘maatschappelijk besturen’ en ‘democratisch besturen’). Daarnaast krijgen studenten de mogelijkheid om in het vak ‘Atelier’ zich te richten op een onderwerp naar keuze, zolang er maar een heldere aansluiting is bij het gekozen studieprofiel. Zo kijken studenten ‘democratisch besturen’ naar de toekomst van de Eerste Kamer en de provincies en nemen studenten ‘maatschappelijk besturen’ de betrokkenheid van burgers bij de wijk en de integratie van Turkse bewoners middels een toneelvoorstelling in samenwerking met mensen van een Nederlandse afkomst onder de loep. Buiten de specifieke vakken voor de verschillende accenten zijn er ook een heel aantal vakken die de studenten gezamenlijk volgen. Zo richten zij zich bij het vak ‘Local Governance’ op de lokale overheden, internationaal beschouwd. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de mate waarin tradities van belang zijn voor de vormgeving van lokaal bestuur. Wanneer een land de traditie kent om veel gezag toe te kennen aan de centrale overheid heeft dat gevolgen voor de organisatie van het lokaal bestuur en daarmee samenhangend de vraag in hoeverre dat invloed heeft op de kwaliteit van besluitvorming. In tegenstelling tot de lokale focus van ‘Local Governance’ richt het vak ‘Hedendaags Besturen’ zich meer

op “the big picture”. Zo bestaat er de laatste jaren een tendens om beleid meer “policy based” te ontwikkelen. Wanneer een overheid allerlei privacybeperkende maatregelen treft om terrorisme te bestrijden, klinkt steeds luider de roep om een goede, op bewijs gestoelde, argumentatie voor de inzet van dergelijke zware middelen. Ook bij maatregelen omtrent het milieuvraagstuk is er heel helder de wens (of eis) van een goede en wetenschappelijke onderbouwing. Hoe een dergelijke wetenschappelijke onderbouwing er uit hoort te zien, is één van de onderwerpen die in dit vak wordt aangesneden. Daarnaast heeft de student de mogelijkheid om keuzevakken te volgen. Daarbij kan er voor worden gekozen om het vak uit het andere accent te kiezen (studenten ‘maatschappelijk besturen’ die het vak ‘democratisch besturen’ volgen). Daarbuiten krijgen studenten de mogelijkheid om een vak te kiezen dat op enige wijze raakt aan de opzet van de master. Zo kunnen studenten zich inschrijven voor onder meer de cursus ‘Leadership & Organization of Market, Morality and Society’.De student heeft ook de vrijheid om, in overleg, te kiezen voor een keuzevak dat niet direct wordt aanbevolen. Al met al heeft de master Bestuurskunde aan de Universiteit in Tilburg voldoende diversiteit te bieden. Men kan kiezen voor een democratisch of een maatschappelijk accent en kan de vakken die binnen dat accent horen aanvullen met keuzevakken. Er wordt rekening gehouden met de studielast en het staat de studenten tot op zekere hoogte vrij om deze studielast te verdelen over het jaar.

Naam Master Bestuurskunde

Faculteit Tilburg Law School

Toelatingseisen - - -

Bachelor Bestuurskunde HBO Bachelor Bestuurskunde met premasterprogramma HBO Bachelor (geen Bestuurskunde) en premasterprogrammma mogelijk, wordt individueel bekeken

Titulatuur MA (Master of Arts)

Studielast 60 ECTS (1680 uren)

Duur 1 jaar

Voertaal Nederlands, sommige vakken in het Engels

Voltijd/Deeltijd Voltijd. Onder voorwaarden is er de mogelijkheid tot instroming in februari.

39 | SecJure Mei 2011

BSK

Master Research in Public Administration & Organizational Science Remco Smulders

One year ago I was rounding up my bachelor’s programme public administration and searching for an interesting master. I looked at several master’s programmes in several cities, but got the feeling that many one-year masters would not really provide me with the expansion of my knowledge I was looking for. This was until I found out about the Master Research in Public Administration & Organizational Science. The name of this programme speaks for itself: it is the ideal master for students who are interested in doing research in the fields of public administration and organizational science. In this article, you can read about my experiences with this two-year master’s programme. Study programme The curriculum of the programme consists of three parts: a methodological part, a theoretical part and a thesis track. In the methodological part you can expand your knowledge on for instance statistics, but also learn about ways to present your research in order to make sure that it is received in the way you want. This part starts with a course on the philosophy of science. During this course you get multiple guest lectures of well known researchers that discuss their philosophical views, making you think about your own position in this debate. The theoretical part of the programme starts in the

SecJure Mei 2011 | 40

first term with two 9 ECTS courses: one on public administration and one on organizational science. In the former, you first read three classic books in public administration and discuss them with your fellow students. While discussing with each other is fun, it is even more interesting to discuss books with the authors themselves. This is what you do in the second part of the course, when you read three recent PHD-theses. After the first two theoretical courses, you can put your own spin on the programme by choosing your own elective. Moreover, in the course called tutorial, you get the chance to write a paper on a topic you like by discussing this topic several times with a professor of your choice. At the end of the first year of the master you will have to start thinking about a subject for your thesis. While your thesis can be the build-up for a PhD-study, you can also write an ordinary thesis and choose a career in for instance a consulting and research firm.

An extraordinary Master Apart from the content, there are some elements of this master that make it different from other master’s programs in public administration. This is first of all the size of the group: not more than 15 students, that are all highly motivated. You have to apply a few months before the start of the programme , send a CV and portfolio, and show that you are motivated enough in an application in-

terview. As a result of this selection , most classes turn out to be discussions instead of traditional lectures. Secondly, the masterâ&#x20AC;&#x2122;s programme is taught completely in English, and is also open for foreign students. In my cohort, with two students from Asia, this always results in some interesting insights from people with a different background. A third special feature is that the programme is supported by three universities: Tilburg, Utrecht and Rotterdam. Most courses (about 75%) take place in Utrecht, but you will travel to the other two cities as well. A big advantage of this set up is that you get classes from the best professors of the three universities and that there will always be at least one researcher that knows a lot about the topic you are interested in. You might think that having to travel a lot is a downside, but since you generally have only two classes a week, this is not a big burden. A last feature of the programme is that you have to work quite hard, certainly in the first few months. Having only two classes a week, means you need to do a lot of reading and writing at home. However, your professors work hard as well and are always prepared to assist you whenever they can. If you are interested and want to know more about the programme, you can always ask questions directly to me (r.g.smulders@tilburguniversity.edu) or contact prof. dr. Stavros Zouridis, the coordinator of this masterâ&#x20AC;&#x2122;s programme from Tilburg.

Name

Research Master in Public Administration and Organizational Science

Language English Faculty

Tilburg Law School, Universiteit van Utrecht, Universiteit van Rotterdam!

Admission Bachelor Bestuurskunde and additional requirements Degree

Master of Schience (Msc)

Duration 2 years Start

September

41 | SecJure Mei 2011

SRSP

Een bijzondere master: Sociaal Recht en Sociale Politiek Janneke van der Heijden

Als bijna afgestudeerde bachelorstudent is dit waarschijnlijk niet een van de masters waar je als eerste aan denkt. Jaarlijks ontvangen maar circa 25 studenten hun diploma voor deze master. Geen groot aantal als je een vergelijking maakt met de andere masteropleidingen. Toch heeft deze master heel wat te bieden. Het rechtsgebied ligt op een snijvlak met verschillende rechtsgebieden: onder andere met het ondernemingsrecht, het bestuursrecht en het contractenrecht. Daarnaast is het een bijzondere vorm van privaatrecht waar bijna iedereen in Nederland wel mee te maken heeft. Irene de Boer had de master Recht & Management bijna achter de rug toen ze besloot de master Sociaal Recht en Sociale Politiek als tweede master te volgen. Voor Secjure vertelde ze over haar ervaringen met de opleiding. ‘In navolging van mijn eerste master wilde ik mijn studie graag meer focussen op het menselijke aspect van het recht. Het arbeidsrecht bleek hieraan te voldoen. Je komt het dagelijks in de actualiteit tegen en daarnaast is zeker de helft van de Nederlandse bevolking in dienst 1

SecJure Mei 2011 | 42

van een werkgever en heeft zodoende te maken met het arbeidsrecht. Dit geldt ook voor studenten wanneer zij een bijbaan hebben, wat het rechtsgebied voor studenten erg tastbaar maakt. Daarnaast speken de voorbeelden die in colleges en de literatuur worden aangehaald, erg tot de verbeelding: zo is de afgelopen tijd een van de kabinetsplannen, de verhoging van de AOW-leeftijd, veel in het nieuws geweest. Ook kent iedereen de discussie over versoepeling van het ontslagrecht en de deeltijd WW.’

Het programma De master Sociaal Recht en Sociale Politiek kent verschillende componenten en bestaat uit 30 ECTS verplichte vakken, 12 ECTS keuzevakken en 18 ECTS voor de masterscriptie. In de opleiding komen zowel het Nederlandse als het Europese arbeidsrecht aan bod. Veel van het Nederlandse arbeidsrecht is immers bepaald op Europees niveau. Irene stelt dat het zeker makkelijk is hier meer kennis over te hebben, maar dat de Nederlandse kernvakken haar het meest aanspraken: ‘in het eerste semester komt het sociaalzekerheidsrecht en het individuele arbeidsrecht aan bod. Dit gaat onder andere over de arbeidsovereenkomst, het ontslagrecht en werkgeversaansprakelijkheid. In het tweede semester wordt collectief arbeidsrecht gedoceerd, dit gaat met name over stakingsrecht en cao-recht. Beide vakken vond ik erg interessant. Daarnaast heb ik Ambtenarenrecht als keuzevak gevolgd. Volgens mij beseffen veel mensen niet, ook studenten, dat er in Nederland veel ambtenaren werkzaam zijn. Zelf wist ik dat ook niet van te voren. En omdat ik tijdens dit vak het verschil ontdekte tussen de rechtspositie van de ambtenaar en de werknemer vond ik het vak erg boeiend.’ De master Sociaal Recht en Sociale Politiek is ook erg interessant omdat de docenten erg betrokken zijn. Irene: ‘een grote naam binnen het arbeidsrecht is prof. Antoine Jacobs. Het is leuk om van hem college te krijgen, omdat hij een interessante persoonlijkheid heeft en vaak out-of-the-box denkt. Ook de andere docenten stralen liefde voor het vak uit. Ze zijn helemaal idolaat van het arbeidsrecht. Dit werkt voor mij en de andere studenten erg enthousiasmerend. Daarnaast is een voordeel dat veel docenten werkzaam zijn binnen de praktijk. Zij kun-

De opmerkelijkste ontslagzaken van 2010 1. Ontslagvergoeding van 6,2 miljoen euro 2. Werknemer overlijdt voor ontslagdatum en loopt vergoeding mis 3. Stewardess wordt ontslagen wegens te kort haar 4. Werkgever leest privé mails van werknemer 5. Werknemer stelt operatie uit om ontslag te voorkomen nen de theorie in een leuke context plaatsen en vertellen over hun praktijkervaringen.’ Het onderwijs wordt vooral gegeven in de vorm van hoorcolleges. Maar met twintig studenten die het college volgen krijgt een hoorcollege al snel een wat meer interactieve vorm. Dat kleine aantal studenten is volgens Irene een groot voordeel: ‘Veel onderwijs, voornamelijk de keuzevakken, wordt gegeven in kleine groepen. Hierdoor krijg je als student ook individuele aandacht.’

Carrière Gedurende de zomermaanden heeft Irene stage gelopen op een advocatenkantoor. Net als bij veel andere masters worden daaraan geen studiepunten toegekend. Irene: ‘maar ik kan je zeker aanraden een stage te lopen. Tijdens mijn stage werd nogmaals bevestigd dat ook in de praktijk het arbeidsrecht erg dynamisch is. Echter is het belangrijk te vermelden dat arbeidsrecht niet alleen een boeiend vakgebied is, maar dat het rechtsgebied ook een goed carrièreperspectief biedt. Als je kijkt naar de vacatures op dit moment, dan is er grote vraag naar juristen met een achtergrond in het arbeidsrecht. Waarschijnlijk heeft – helaas – de economische crisis daarmee te maken. In deze tijd vallen veel al dan niet gedwongen ontslagen, waarbij juristen begeleiding of bijstand moeten bieden. Het is een van de meest gevraagde rechtsgebieden. Als je bedrijfsjurist of advocaat zou willen worden, dan zit je zeker goed als je arbeidsrecht hebt gedaan.’ Mocht je geïnteresseerd zijn in het arbeidsrecht, maar toch niet goed weten welke master je wilt volgen, dan zijn er naast de Master Sociaal Recht en Sociale Politiek ook nog andere opties. Je kunt kiezen voor de master Rechtsgeleerdheid accent Sociaal Recht. Of je kunt juist de master via een duaal traject volgen. Dit traject is opgezet in samenwerking met de Nederlandse Orde van Advocaten en de Raad voor Rechtsbijstand. Gedurende twee jaar studeer je 20 uur per week en werk je daarnaast ook 20 uur per week op een advocatenkantoor. Ten slotte kun je ook kiezen voor de Engelstalige master International and European Labour Law. 23

(Endnotes) 1 Irene de Boer is afgelopen zomer cum laude afgestudeerd voor de masteropleiding Recht en Management. Sinds februari vorig jaar volgt zij de master Sociaal Recht en Sociale Politiek. Momenteel schrijft zij haar scriptie voor deze opleiding op het gebied van het ambtenarenrecht. 2 Voor meer informatie over de master en de andere mogelijkheden, kun je terecht op de website: http://www.tilburguniversity. edu/nl/onderwijs/masteropleidingen/sociaal-recht-en-socialepolitiek/ 3 Voor de opmerkelijkste ontslagzaken zie: http://www.ontslag.nl/ werknemers/extra/nieuwsoverzicht/de-opmerkelijkste-ontslagzaken-van-2010 4 Zie voor fiscaal recht en andere instroomvereisten de bamatrix: http://www.tilburguniversity.edu/nl/over-tilburg-university/ schools/law/studiekiezers/toelating/masters/bamatrix.html

Naam Sociaal Recht en Sociale Politiek Taal Nederlands/Engels Instroom September en februari Instroomvereisten4 Direct toegang via de bachelors Internationaal en Europees Recht en Recht en Management. Toegang via bachelor Rechtsgeleerdheid indien het Eindvak Recht en Arbeid is voltooid. In alle gevallen dien je ten minste 168 ECTS te hebben behaald. Duur Een jaar (60 ECTS) Vorm Voltijd Titulatuur Master of Laws (LLM) Bijzonderheden De vakgroep is ook gespecialiseerd in het sportrecht. Mogelijke scriptieonderwerpen - Werkgevers aansprakelijkheid - Normalisering van het Ambtenarenrecht - Positieve discriminatie bij de arbeid - Dispensatie van de CAO - Privacy op het werk - De positie van de trainer

43 | SecJure Mei 2011

Research

De Research Master in Law Anne de Vries

De Research Master in Law, kortweg de Onderzoeksmaster Rechten, richt zich op rechtenstudenten die een carrière als juridisch onderzoeker ambiëren. De master is een samenwerkingsverband met de Katholieke Universiteit van Leuven. De vakken worden afwisselend in Tilburg en in Leuven gegeven aan een gemêleerde groep studenten: acht Tilburgse, acht Leuvense en acht internationale studenten. Dit geeft een internationale dimensie aan de master Studenten worden opgeleid tot rechtswetenschappelijk onderzoeker. Het programma is geheel Engelstalig en bestaat uit een één- en een tweejarige variant. De eenjarige variant is gericht op studenten die al een juridische master op zak hebben en zich verder willen specialiseren in het doen van onderzoek. De tweejarige variant richt zich op studenten met een juridische bachelor die, naast de reguliere mastervakken, vakken willen volgen op het gebied van juridisch onderzoek. Voor het tweejarige programma ontvangen studenten in principe ook twee jaar studiefinanciering. Programma Het programma legt de nadruk op begeleide zelfwerkzaamheid. Een groot deel van het programma is erop gericht de studenten van de kennis te voorzien de ze nodig hebben om een goed onderzoeksvoorstel te schrijven. Dit voorstel kan een goede opstap zijn voor een proefschrift, maar het is ook mogelijk dat de student het voorstel uitvoert in een klein onderzoek in het kader van zijn of haar masterscriptie. De master is kleinschalig. Er wordt gewerkt in kleine groepen waarbij van studenten veel eigen inbreng en actieve deelname wordt verwacht. Het contact met docenten en hoogleraren is stimulerend en intensief. Inhoudelijk richten de vakken zich op de methodologie van juridisch onderzoek. Vragen als ‘Wat voor soorten onderzoek zijn er?’, ‘Hoe zet je een onderzoek op?’ en ‘Wat is het recht eigenlijk?’ komen allen uitgebreid aan bod. In tegenstelling tot de meeste reguliere, veelal sterk materieelrechtelijke, mastervakken gaat het programma dieper in op de grondslagen van het recht en worden de studenten op een hoger niveau getoetst. SecJure Mei 2011 | 44

Wessel Wijtvliet (deelnemer onderzoeksmaster 2010-2011): ‘Wat de onderzoeksmaster interessant maakt is de vrijheid die de student geboden wordt bij de invulling van het programma door een eigen onderzoeksrichting in te slaan. De keuze van de richting geschiedt al vroeg in het traject en is deels bepalend voor de inhoud van de te volgen vakken. Hierin ligt ook de grootste uitdaging van de master: het gedurende langere tijd afbakenen van je interessegebieden richting een onderzoekswaardig onderwerp, om daar vervolgens mee aan de slag gaan: een lang en slepend, maar bovenal interessant proces.’

Voorzieningen Studenten hebben de beschikking over een gemeenschappelijke werkruimte. Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden om praktische ervaring op te in een deeltijdaanstelling als onderzoeksassistent, waarin wordt geassisteerd bij een lopend onderzoeksproject en daarnaast aan het eigen onderzoeksvoorstel wordt gewerkt.

mogelijkheid geboden om verder te kijken dan de landsgrenzen en een bredere oriëntatie waar te maken. Voor meer informatie kan je contact opnemen met Hanneke Schlejen, coordinator Research Master in Law, via law. mphil@tilburguniversity.edu

Een logisch vervolg van de onderzoeksmaster is een promotieonderzoek. Ook een functie als onderzoeker bij de overheid, internationale organisatie of bedrijfsleven behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast zijn alumni in de advocatuur en politiek werkzaam.

Toelatingsvereisten Om toegelaten te worden tot de research master zal je een toelatingsverzoek moeten doen. De toelatingscommissie en de coördinator van de master zullen vervolgens beslissen of je de master wel of niet mag volgen. Wil je worden toegelaten dan zal je in ieder geval een bachelor diploma in rechten moeten hebben. Daarnaast zijn ook de cijfers die je in je bachelor hebt behaald van belang, evenals je verdere academische Curriculum Vitae. Daarnaast word je beoordeeld op een door jou in het Engels geschreven stuk zoals een artikel, een paper of je bijvoorbeeld je bachelorthesis. Als zodanig wordt er dus ook van je verwacht dat je de Engelse taal machtig bent. Als laatste zal je een motivatiebrief moeten schrijven waarin naar voren komt waarom juist jij één van die felbegeerde plaatsen zou moeten krijgen. De research master biedt ambitieuze studenten met een toekomst in het onderzoeksveld alle handvatten die zij nodig hebben om hun potentie waar te maken. Zowel door het samenwerkingsverband met de universiteit Leuven en de samenstelling van de groep wordt alle

Naam:

Research Master in Law

Toelatingseisen: Juridisch bachelor (tweejarige variant) of een juridische master (eenjarig variant) Titelatuur:

LLM

Studielast:

120 ECTS

Duur:

1 of 2 jaar

Voertaal:

Engels

Voltijd/deeltijd: Voltijd Vereisten:

Goede prestaties in de vooropleiding en sterke persoonlijke motivatie.

45 | SecJure Mei 2011

Law

An Internship in Canada Martijn Groen

There it is, in the downtown area, just a couple of blocks from the main streets of Edmonton. I make my way up to the 10th floor. The elevator opens and I see a door that says ‘Alberta Environment - Air, Land and Waste Policy Branch’. This must be it. Both nervous and excited I open the door en walk in to the office that lies beyond. In this office, I will spend the next five months as an intern. My new colleagues introduce themselves and my supervisor leads me to my cubicle (a desk surrounded by four shielding walls). My 9 to 5 job begins, North American style.

Life as an exchange student has treated me well, so after my exchange semesters with the Universidad Católica Argentina and the University of Alberta (see previous Secjures), I decided my time abroad is not over. Currently, I am an intern at the Alberta Netherlands Trade Office (ANTO) of the Consulate of the Netherlands in Edmonton. As part of this internship, I am working on an assignment for the Ministry of Environment of Alberta. In practice, I spend about four days a week at Alberta Environment (AENV) and one at the consulate. In this article, I share some of my experiences with getting an internship and I describe my tasks and projects at both offices.

Getting an internship Getting an internship can be time consuming and frustrating. It often requires sending out many letters to various companies and organizations, only to find out that most of them do not even reply. For this reason, here are some tips for getting an internship quicker.

1. Use your network This is a very obvious tip, but almost crucial for getting an internship. It is so much easier to get a job or an internship if you have a foot in the door. Make sure you know the right people and be aware that your network is probably a lot bigger than you may think: your friend’s piano teacher’s cousin could be very helpful in getting the internship you want.

2. Approach them personally Before I came to Canada, I had unsuccessfully contacted the Consulate of the Netherlands a couple of times with regard to the internship. It was not until I went to the Consulate to introduce myself personally that opportunities were being created. Approaching someone face-toface makes things easier. If this is not possible, try giving them a call.

3. Know what you want To be able to get an internship, you have to be very aware of what you want. Without exactly knowing what you want, it is difficult to see opportunities. If you are

SecJure Mei 2011 | 46

not a hundred percent sure, it is likely that you will not take that extra step to get the internship. Consider the amount of time you want to spend on the internship, what you are interested in, and what goals you would like to achieve with this internship. Ambition is a huge trigger for organizations. After you have gotten an offer from an organization, the journey finally begins. You will notice quickly that if you leave a good impression, more doors will open up for you.

My internship My internship is divided into two parts: the Alberta Netherlands Trade Office and Alberta Environment. Both offices are very different from each other. The Dutch consulate is small with only a few people working there. I have several smaller and bigger tasks at the Trade Office. Here an overview of what I have done and am still doing at the ANTO.

Website My internship started in November 2010 for only one or two days a week. In the first two months, my main task was to produce the textual part of the website. The website (www.alberta-holland.com) contains core information about the ANTO, their mission, activities, facts and figures about Alberta and the Netherlands, links and contact information of the ANTO and the Consulate. It was a good way for me to get to know the organization.

come the largest. In January, the Trade Office asked me to write a report on the oil sands in Alberta and the opportunities for Dutch companies in this industry. I will be doing this for the next couple of months. At my office at Alberta Environment, I get the typical 9 to 5 job feeling and I get it with a North American twist. When I first came to the office, it was extremely amusing to see everyone working in cubicles. It reminded me of many North American TV shows and movies that take place in an office. Alberta Environment has a single but demanding assignment for me: write a report on the risk management aspects of the Dutch brownfield redevelopment policy and give Alberta recommendations to develop their policy. Brownfields are old contaminated industrial sites with potential for redevelopment. Only a few months ago, I had no idea what brownfields were, and now I am writing a report to advice the Alberta government on their policy regarding these sites. I must say, an internship (abroad) creates many opportunities and insights. I would recommend it to anyone. If you would like to read more about my experiences in Canada or Argentina, you can find my blog on martijngroen.waarbenjij.nu (in English). If you have any questions related to doing an internship abroad or going on exchange to Edmonton or Buenos Aires, feel free to contact me by e-mail (M.J.L.Groen@tilburguniversity.edu).

Creating a filing system Which intern hasnâ&#x20AC;&#x2122;t done this?? Creating a filing system seems to be the most typical task for interns and yes, this was also included in my internship. Mainly because I had some time left for extra tasks after I had written the text for the website. Even though it is perhaps not the most interesting task, creating a filing system is a fairly easy way to get to know all aspects of the organization you work at.

Market research: oil sands industry Alberta has the second largest oil reserve in the world (after Saudi Arabia), which at full potential could be-

Feel up for the challenge? Use the webtool to orientate yourself: http://www.tilburguniversity.nl/students/study/abroad/ Drs. Eline van Scherpenzeel Coordinator Mobility Email: law-exchange@tilburguniversity.edu Consultation hours Tuesday or Thursday: 11.00 - 12.00 am

47 | SecJure Mei 2011

Law

Extra uitdaging naast je studie?! Studeren is leuk. Je gaan voorbereiden op een goedbetaalde baan ook. Maar er is meer, veel meer dan studeren alleen. Wil jij graag naast je studie een extra uitdaging aangaan? Er zijn verschillende mogelijkheden om je naast je studie te ontwikkelen. Zo zou je een stage kunnen lopen bij een van de velen advocatenkantoren, bij een bedrijf of bij een overheidsinstantie. Ook kan je gaan studeren in het buitenland (zoals Martijn Groen heeft gedaan (zie pg.46!)) meerdere malen heeft gedaan), verschillende activiteiten organiseren of naast je reguliere programma extra vakken volgen.

Er zijn verschillende redenen om naast je studie extra curriculaire activiteiten te ondernemen. Ten eerste kun je op deze manier je onderscheiden ten opzichte van medestudenten. Ten tweede kun je specifieke kennis en (werk-)ervaring opdoen die belangrijk zijn tijdens je latere loopbaan. Bij het lopen van een stage kun je daarnaast je academische kennis in praktijk brengen en in aanraking komen met de cultuur van een bedrijf. Dit geeft je veel inzicht in wat je zelf ĂŠcht leuk vindt. Ten slotte is het goed om voordat je echt op zoek gaat naar een baan, al ervaring op te doen met solliciteren en het proces dat daarbij hoort. Het vinden van een geschikte activiteit om jouw studietijd te verbreden of te verdiepen is echter niet altijd gemakkelijk. De faculteit biedt in samenwerking met Magister JFT verschillende diensten aan die jou daarbij zouden kunnen helpen. Zo kent de faculteit sinds 2006 het challenge programme en kun je sinds 2008 begeleiding krijgen bij het zoeken naar een geschikte stage. Zelf aan de slag of extra hulp?

Ten eerste vind je op de website van het challenge programme een dossier waar je je voortgang in kan bijhouden. Na het aanmaken van dit persoonlijke dossier kun je zien welke activiteiten jij zou moeten ondernemen om een challenge programme certificaat te ontvangen. (Zie: http://www.tilburguniversity.edu/nl/studenten/verbreding/challenge/ ) Activiteiten die in aanmerking komen voor het challenge programme zijn bijvoorbeeld studeren in het buitenland, stage lopen, een talencursus op de universiteit of een van de vele activiteiten die worden georganiseerd door Magister JFT. Er is ook een website met informatie over stages. Je vindt er een stappenplan waarin staat omschreven hoe je de zoektocht naar een stage het beste kan aanpakken. (Zie: http://www.tilburguniversity.edu/nl/ studenten/studeren/stages/frw/stappenplan/ ) Als deze websites voor jou voldoende informatie geven zou SecJure Mei 2011 | 48

je zelf aan de slag kunnen om een geschikte activiteit of stage te vinden. Mocht de informatie op internet je niet genoeg hebben geholpen, of indien je nog vragen hebt die onbeantwoord zijn gebleven, kun je terecht bij de onderwijsbalie. Als je specifieke vragen hebt betreffende het challenge programme kun je een mail sturen naar frw.challenge@tilburguniversity.edu. Insgelijks geldt dat je een mail kunt sturen naar frw. stage@tilburguniversity.edu wanneer je vragen hebt betreffende het lopen van een stage. Stagebegeleiding

Als je een stage zoekt via de onderwijsbalie volgt een afspraak waarin wordt besproken waarnaar je op zoek bent. Het kan dan gaan om het vakgebied dat je interesse heeft, de grootte van het kantoor en de plaats. Vervolgens wordt je geadviseerd over hoe je het beste op zoek kan gaan naar een stage en zullen eventuele andere vragen beantwoord worden. Ook kan het zijn dat je op een specifieke stageplek wordt gewezen of dat je wordt doorverwezen naar een van de departementen waar specifieke informatie of expertise omtrent het rechtsgebied aanwezig is. Het is echter wel erg leerzaam om zelf op zoek te gaan naar een geschikte plek. Na het vinden van een geschikte stageplek volgt de sollicitatie. Wanneer je nog niet eerder een sollicitatiebrief en cv hebt opgesteld, kun je ook hierbij hulp krijgen. Dit kan via het Studenten Service Centrum. (Zie: http://www.tilburguniversity.edu/nl/ studenten/ssc/) Het Studenten Service Centrum biedt onder andere een inloopspreekuur voor sollicitatiebrieven en CV-checks iedere maandag van 10.00 - 11.00.

aanwezig is. Een afstudeerstage komt in de praktijk echter minder voor. Dit komt onder andere omdat niet alle kantoren deze mogelijkheid aanbieden. Behalve het lopen van een stage, bestaat er bij sommige advocatenkantoren de mogelijkheid om mee te draaien als werkstudent. Je werkt dan 1 of 2 dagen in de week. Je verricht secretariĂŤle werkzaamheden en lost tevens zelf juridische vraagstukken op. Stageplaatsen

Er zijn verschillende soorten stageplaatsen. Ten eerste is het mogelijk om bij een advocatenkantoor stage te lopen. De kantoren zijn vaak echter nauwelijks met elkaar te vergelijken. Er zijn grote verschillen in grootte, vakgebied, maar vooral in cultuur. Daarnaast zijn er mogelijkheden bij rechtbanken en voor studenten met interesse in het strafrecht zijn er mogelijkheden bij (arrondissements)parketten. Tot slot kun je stage lopen bij bedrijven of banken; deze stages zijn vooral geschikt voor studenten Recht & Management. Op de website vind je meer informatie over hoe een stage bij deze verschillende organisaties eruit ziet. Tevens vind je op de site vacatures van stageplekken en organisaties waarbij je het hele jaar door kan solliciteren. (zie: https://www.tilburguniversity.edu/nl/studenten/ studeren/stages/frw/doorlopendestages/ /) Contact

Mocht je nieuwsgierig zijn geworden naar de mogelijkheden die de faculteit en de universiteit jouw bieden, dan kun je kijken op http://www.tilburguniversity.edu/nl/studenten/studeren/stages/frw/. Hier zijn ook verschillende stageverslagen te vinden van studenten die al stage hebben gelopen. Tevens vind je informatie over stage lopen in het buitenland.

Verschillende stages

Niet alle stages zijn hetzelfde. Er kunnen twee verschillende stages onderscheiden worden. Ten eerste kun je een â&#x20AC;&#x2DC;gewoneâ&#x20AC;&#x2122; studentstage lopen. Dat is een tijd waarin je fulltime in de praktijk gaat werken. Je krijgt dan veel van het kantoor te zien en verricht allerlei verschillende werkzaamheden. Je kunt hierbij denken aan het uitzoeken van juridische vraagstukken en het bijwonen van vergaderingen of zittingen. Ten tweede zijn er ook mogelijkheden voor afstudeerstages. Tijdens een afstudeerstage werk je aan je scriptie. Het voordeel van een afstudeerstage is dat je gebruik kunt maken van de faciliteiten van de stageplaats. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een bibliotheek, maar ook aan de juridische kennis die bij de werknemers van de stageplaats

Voor contact met de onderwijsbalie kun je altijd mailen naar frw.stage@tilburguniversity.edu, bellen naar 013-4663221 of even binnenlopen in M101a.

49 | SecJure Mei 2011

VANDAAG HEB IK IN HET KADER VAN SOG EEN ARTIKEL VOOR SECJURE GESCHREVEN DAT SCHIJNT TE HELPEN TEGEN TENTAMENJEUK

Ook in de redactie van SecJure? Kijk op www.magisterjft.nl/secjure of stuur email naar secjure@magisterjft.nl

Inleiding Afgestudeerd, maar nog geen zin om de arbeidsmarkt op te gaan? Veel studenten kiezen in die situatie voor een tweede masteropleiding. Maar heb je als student eigenlijk wel wat aan zo’n extra jaar in de collegebanken na je afstuderen? En is de tweede mastertitel de investering van het schrijven van nóg een scriptie waard? Ervaringsdeskundigen mr. Jos Klaus en mr. Daan de Vries – beiden volgen een tweede masteropleiding – debatteren op hun unieke wijze over deze vragen. Klaus bezingt de mogelijkheid tot aanvullende specialisatie die een tweede master biedt; De Vries hekelt de tweede master en wijst op zijns inziens betere mogelijkheden om jezelf te ontplooien. Lees mee en trek uw eigen plan voor de toekomst.

51 | SecJure Mei 2011

Opinie

De tweede master: voor lafaards en masochisten Door Daan de Vries1

Hoera, denkt menig student, een tweede master! Daarmee kan ik blijven genieten van borrels, het vrije studentenleven, en die voordelige abonnementen die je als student in de schoot geworpen krijgt! En je leert ook nog eens wat. De nadelen aan de tweede master zijn echter aanzienlijk. Belangrijkste reden: het schrijven van een tweede scriptie, een lot dat ikzelf bij nader inzien met graagte had ingeruild voor een verblijf in een Algerijnse gevangenis – daar gebeurt tenminste nog wat. Voor de eerderejaars: het schrijven van je masterscriptie valt het beste te vergelijken met een eenzame, nachtelijke wandeling door een gevaarlijk moeras, zonder navigatiemiddelen. Van te voren had je plannen gemaakt om er door te komen, maar die bleken al spoedig onuitvoerbaar te zijn, totaal niet van toepassing op je situatie. Met iedere stap die je nu zet, lijk je verder weg te zakken in het (juridische) slijk dat zich bevindt tussen jou en de eindstreep – waar die zich ook moge bevinden. Je weet niet waar je bent of wat je precies moet doen, maar voortdurend houd je dat knagende gevoel dat je er zo snel mogelijk uit moet geraken. Hier houdt de vergelijking op.2 De tocht door zo’n eng moeras klinkt best spannend; je scriptie schrijven is hemeltergend saai. Ontelbaar zijn de uren waarin je apathisch naar je beeldscherm staart of op nu.nl zoekt naar vermakelijke berichten. Op een gegeven moment denk je klaar te zijn, maar dat is dan nooit zo: dan komt je begeleider het werk dat je tot dan toe hebt gemaakt haten en ben je praktisch weer terug bij af. Wel heeft je zelfvertrouwen flinke klappen opgelopen.3 Akkoord, je scriptie schrijven is best een vormend proces, achteraf voel je je er een beter mens door en het is goed te begrijpen waarom de scriptie deel uitmaakt van het curriculum. Leuk is het echter niet. De scriptie zuigt bijna alle vreugde uit het studeren weg. Het vrijwillig voor een tweede maal ondergaan van deze slopende martelgang kan ik daarom slechts zien als intellectueel masochisme. Masochisme ja, want buiten het eventuele genot dat je aan de zojuist omschreven lijdensweg kan ontleden, heb je als student zelf opvallend weinig aan je tweede SecJure Mei 2011 | 52

master.4 Voor je toekomstperspectieven zul je een tweede master meestal niet nodig hebben: één meestertitel is genoeg. Voor de intellectuele uitdaging hoef je het ook niet te doen. Dat zit zo. Studeren gaat – zeker in het geval van rechten – niet zo zeer om het opdoen van pure kennis. Enige basiskennis is noodzakelijk, maar belangrijker is het begrijpen van de juridische systematiek en het aanscherpen van je academische vaardigheden. Op dat principe is het curriculum ook gebaseerd: naarmate je verder in je studie komt word je getraind om steeds complexere vraagstukken te analyseren, en moeilijkere problemen op te lossen. Met je tweede master doe je weliswaar wat nieuwe wetenswaardigheden op, maar bovenal ben je bezig met het herhalen van trucjes die je een jaar eerder aangeleerd hebt. De moeilijkheidsgraad gaat niet omhoog. Je blijft eigenlijk vrijwillig een jaar zitten en komt daarmee onder je niveau te werken. Blijft enkel over: kennis over aanvullende rechtsgebieden, maar die kennis kun je eenvoudiger op doen in je werkende leven. In het verlengde daarvan ligt dat de waarde van je tweede master op de arbeidsmarkt gering is. Het stapelen van diploma’s van eenzelfde niveau maakt je niet noodzakelijk een aantrekkelijkere werknemer, juist omdat je met zo’n tweede master slechts wat nieuwe feitenkennis verkrijgt. Daar heeft je werkgever niets aan, want echte kennis doe je pas op als je aan het werk bent. Voorts meen ik dat het volgen van een tweede master ook niet getuigt van een daadkrachtige, ondernemende persoonlijkheid.5 Je blijft nog een jaartje doorkoersen op de bekende weg, terwijl er – ook als je nog niet aan het werk wilt – zoveel andere mogelijkheden zijn, waar je veel meer aan hebt. Ga bijvoorbeeld stage lopen, al dan niet in het buitenland, en kijk of de praktijk waar je later in terecht zult komen je bevalt. Reis rond door verre oorden – nu heb je er nog de tijd voor – en ontmoet vage hippies, Scandinavische schonen en krankzinnige rednecks. Word je erg wereldwijs van. Als je dan per se wilt doorstuderen, doe het dan in het buitenland: het onderwijssysteem is daar anders, dus je doet nieuwe vaardigheden op. Bovendien kom je terecht in een nieuwe omgeving, wat bijzonder inspirerend werkt.

Gelet op deze alternatieven is het volgen van de tweede, Nederlandse master een laffe keuze, die enkel uit angst voor het onbekende lijkt te worden ingegeven. Ben ik een lafaard, moet je jezelf dus afvragen. Zo nee, dan doe je geen tweede master. Niet overtuigd? Dan spreken we elkaar later nog wel, wanneer je wanhopig huilend aan je tweede scriptie bezig bent.

International Business Law. Dit is – althans in mijn ogen – de in Tilburg meest gebruikelijke variant van het volgen van een tweede master. 5 Ja, ik gooi nu wel een beetje mijn eigen ruiten in, he? Ter verdediging: niemand had mij destijds gewaarschuwd over de nadelen aan de tweede master. 6 Anders zou je de master ‘Law & Olaz’ of ‘Rimpelrecht’ kunnen volgen, en dat lijkt me niet de bedoeling.

(Endnotes) 1 De auteur wil opmerken dat zijn kritiek op de tweede master geenszins moet worden opgevat als kritiek op de specifieke tweede master die hij heeft gevolgd, maar op het volgen van een tweede master in algemene zin. 2 Spijtig genoeg (ik vond het een aardige metafoor, je moet er maar weer op komen). 3 In de tussentijd begin je een affaire met een van je huisgenoten om in elk geval nog iets om handen te hebben, maar dat eindigt vaak in tranen en dan moet je nog verhuizen ook; de situatie in je studentenhuis zal immers vaak onhoudbaar zijn. Je vrienden en familieleden verworden tot steeds vagere kennissen, terwijl je een dode blik in je ogen krijgt. Qua gevolgen voor je sociale leven lijkt het schrijven van een scriptie dus veel op een harddrugverslaving, maar dan zonder de momenten van euforie die een shot heroïne je schenkt. 4 Voor de duidelijkheid: ik heb het hier over de situatie waarin een student, na afronding van zijn eerste juridische master een tweede juridische master kiest, in de regel aan de universiteit waar hij al eerder studeerde. In Tilburg kun je denken aan het volgen van Rechtsgeleerdheid, gevolgd door Milieurecht of

It takes two Door Jos Klaus Inderdaad, it takes two. Neen, beste lezer, ik refereer niet aan de bekende, klassieke hit van rockoma Tina Turner en rockopa Rod Stewart. Ik heb het over de tweede masteropleiding. In de laatste tijden is er mening artikel aan gewijd. Onze minister met de grote hoed, Ronald Plasterk, heeft (op z’n zachtst gezegd) stof doen opwaaien. Een verhoging van het collegegeld bij het volgen van een tweede master. In een fraai betoog kwam mijn vertrouwde tegenpleiter, de heer Daan de Vries, op de proppen met een aantal beweegredenen waarom een tweede master de voorkeur geniet. In het onderstaande treft u een uiteenzetting aan van mijn kant. En, ik waarschuw u vast, ditmaal is mijn stukje bladvulling redelijk mild van aard. Goed, met een clubje mensen dat niet op zoek is naar SBS6-gehalte entertainment en het inhoudsniveau van een stoeptegel gaan we verder. Na eens goed te hebben nagedacht, na te hebben gewikt en gewogen, ben ik tot een aantal punten gekomen waarvan ik denk dat ze relevant zijn in de discussie. Maar laat

ik eerst even met het volgende beginnen, voordat we de grote tocht door het master-betoog gaan aanvangen. Begrijp me niet verkeerd: ik ben absoluut geen voorstander van mensen die ‘de eeuwige student’ uithangen. Doorstuderen en meer kennis op doen, kan ik waarderen, maar op een gegeven moment moet het maar eens genoeg zijn. Klaar is klaar. Dat gezegd zijnde, presenteer ik hier – vol trots en glorie! – u mijn argumenten. Als eerste argument kom ik te berde met de tweede master als bron van extra kennis. Ik ben van mening dat – zij het toch niet, zoals ik aangaf, in het oneindige - extra studie in positieve zin bijdraagt aan de kennis van een willekeurig, academisch student. Er kunnen meer vakken gevolgd worden, er kan meer vaardigheid worden opgedaan. Van bepaalde rechstgebieden kan – kort door de bocht – gewoon een extra graantje worden meegepikt. Kennis is macht, zo wordt beweerd. Welnu, ik denk dat bij die macht een tweede master als extra kolonel kan 53 | SecJure Mei 2011

dienen. Stratego met één poppetje meer dan de rest. Maar op zichzelf is dat bovenstaande absoluut niet genoeg om de keuze voor een tweede master te rechtvaardigen. Maar met het criterium ‘meer is beter’ is nog een ander, daarmee samenhangend, positief criterium verbonden. Door een tweede master kunnen accenten van het recht met elkaar gecombineerd worden. Denk aan goede, nuttige combinaties als arbeids- en ondernemingsrecht. Contracten- en intellectuele eigendomsrecht. Milieu- en strafrecht. Uiteraard valt dat ook wel in te passen in één masteropleiding, maar voordat u gaat roepen: “Hey, joh! Gebruik die grijze cellen nu eens even!”, dien ik u meteen van repliek. Inderdaad, door handige samenstelling van een masterpakket kunnen bepaalde rechtsgebieden gecombineerd worden. Maar, met twee masteropleiding waar elk gebied apart zeer gedegen onder de loep genomen wordt, kan er dieper op de stof worden ingegaan. Diepgang op beide delen. En dat is nooit slecht, toch? Verder presenteer ik u dit: het kiezen van een tweede master kan ook voor velen nutig zijn om een in beginsel niet optimale keuze min of meer ‘recht te zetten’. Laat ik duidelijk zijn: een tweede master moet zeer zeker geen vrijbrief zijn voor mensen die een goede keuze in eerste instantie geen moer kan schelen. Uiteraard niet! Kies goed! Maar soms kan - wat zo mooi heet - ‘voortschrijdend inzicht’ er toe leiden dat iemand tot de ontdekking komt dat hij toch beter een andere keuze had kunnen maken. Dan kan door het volgen van een tweede masteropleiding deze foutieve keuze worden gecorrigeerd. Dat voorkomt een hele hoop ellende. Want let wel; ook al kun je in de juridische wereld nog wel eens wisselen van werk en rechtsgebied, het is toch niet eenvoudig. En als je niet lekker in je vel zit wat betreft je keuze, dan ben

SecJure Mei 2011 | 54

je getekend voor lange tijd. Een tweede master voorkomt – laat ik het even zwart-wit zeggen – een boel mensen die ongelukkig is met hun keuze. Ça c’est simple comme ‘bonjour’. Een een-na-laatste argument is te vinden in de motivatie. Als je een tweede master doet, kan van je worden gezegd dat je ‘net wat extra’s’ wil doen. Net wat meer dan de rest. En dat juich ik toe. Kom op, zit niet stil! Onderscheid je! Ga er lekker tegenaan! Van een beetje extra werk of inspanning is nog nooit iemand minder geworden. En zo’n mooie houding wordt door het volgen van een tweede masteropleiding wel in zekere mate gesymboliseerd. En als laatste draag ik een redenering aan, die vooral van toepassing is op mensen die snel door hun studie rollen. Als je dan klaar bent na vier jaar of iets meer, dan ben je nog jong. Te jong voor sommige werkgevers. Als je dan een tweede master doet, dan combineer alle voorstaande argumenten met het feit dat je je ‘jeugdigheid’ op een meer dan voortreffelijke wijze kan oplossen. Een tweede master zorgt voor meer ervaring, meer wijsheid, meer zicht op hoe je dingen goed moet aanpakken… Het gaat me te ver om te stellen dat je door een tweede master ineens tien jaar ouder wordt6, maar nét die extra levenservaring kan geen kwaad, schat ik zo. Laat ik in stijl afsluiten: It takes two, baby It takes two, baby Just me and you You know it takes two! Dus ik zeg: kom maar op met zo’n tweede master!

Een goed pleidooi maakt het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.

We zoeken niet zomaar juristen. We zoeken pleiters.

over 5 secties: Arbeids- en Medezeggenschapsrecht,

Mensen die kunnen overtuigen. Of het nu in de

Verzekering en Aansprakelijkheid, Ondernemingsrecht,

rechtszaal is of daarbuiten. Word je bij ons

Onroerend Goed-, Bouw- en Bestuursrecht en Cassatie.

advocaat-stagiair(e) dan maken wij een echte advocaat

Heb jij het in je om advocaat pur sang te

van je. Iemand die het verschil kan maken tussen gelijk

worden? Ga dan naar www.ekelmansenmeijer.nl

hebben en gelijk krijgen. We zijn een Haags advocaten-

of stuur je brief en CV naar Mr A.P.J. Lantzendorffer.

kantoor

met

ongeveer

advocaten

verdeeld

Pleiten zit ons in het bloed.

Anna van Saksenlaan 30, 2593 HT Den Haag, (070) 37 46 300, www.ekelmansenmeijer.nl

“WORDT HET ‘N BAAS DIE EEN JURIST ZOEKT, OF ‘N BAAS DIE JOU ZOEKT?”

www.boekeldeneree.com/daagtjeuit Deel daar in een sterke oneliner je visie op je vak en win een trip naar Burning Man in de Amerikaanse Black Rock desert.