En esta revista os vais a reĂr, emocionar‌ Pero, que no os ovniticen.
BIOGRAFÍA NICOLÁS COPÉRNICO en latín Nicolaus Copernicus - (Toruń, Prusia, Polonia, 19 de febrero de 1473 – Frombork, Prusia, Polonia, 24 de mayo de 1543) fue el astrónomo que estudió la teoría heliocéntrica del Sistema Solar. Copérnico pasó cerca de veinticinco años trabajando en el desarrollo de su modelo heliocéntrico del universo. En aquella época resultó difícil que los científicos lo aceptaran, ya que suponía una auténtica revolución. El
polaco
Mikołaj
Kopernik,
NOTICIAS RECIENTES
BIG BANG El universo es la totalidad del espacio y del tiempo, de todas las formas de la materia, la energía y el impulso, las leyes y constantes físicas que las gobiernan. Sin embargo, el término universo puede ser utilizado en sentidos ligeramente diferentes, para referirse a conceptos como el cosmos, el mundo o la naturaleza.
Observaciones astronómicas indican que el universo tiene una edad de 13,73 millardo (mil millones) de años y por lo menos 93.000 millones de años luz de extensión. El evento que se cree que dio inicio al universo se denomina Big Bang. En aquel instante toda la materia y la energía del universo observable estaba concentrada en un punto. Después del Big Bang, el universo comenzó a expandirse para llegar a su condición actual, y lo continúa haciendo.
ENTREVISTA NICOLÁS COPERNICÓ 1. ¿Dónde naciste? Nací en Polonia en 1473. 2. ¿Cuándo ingresaste en la Universidad de Cracovia? En 1491 ingresé en la Universidad de Cracovia gracias a mi tío y mi tutor. 3. ¿Por qué fuiste a Italia? Pues fui para completar mi formación en Bolonia. 4. ¿Cuándo te doctoraste?
Me doctoré en 1503. 5. ¿Cuándo elaboraste tu primera exposición de un sistema astronómico? Lo expuse en 1507.
By Maria Arriaga 21. mendean bazegoen mutiko bat Bilbon bizi zena. Mutikoa etxean zegoen aspertuta eta liburutegira joatea pentsatu zuen. Liburutegira sartu eta pertsona bat entzun zuen hau esaten: —Kaixo, Splum! Zertara etorri zara, hona, liburutegira? —Ba, etxean nengoen aspertuta, eta hona etorri naiz, irakurtzera. Eta orduan liburu bat jausi zen Splumen burura. Splumek liburua hartu eta hau irakurri zuen:”Unibertsoko liburua.”
Eta liburu hori irakurtzen hasi zen: “Behin, Liliputeko herri batean astronomo bitxi bat bizi zen. Nahi bat zuen: unibertsora joatea, hau da, ilargira. Baina ez zuen ezer espazio-ontzi dezente bat egiteko eta pentsatzen hasi zen eta zerbait bururatu zitzaion: dirua lortzea limonada postu bat egiten. Ez zen ideia ona baina dirua lortu behar zuen espazio-ontzia egiteko eta hasi egin zen. —Etorri ona eta edan limoizko edari freskoa…, erosi! —Esan zuen—. 1’25 $. Aste bat pasa eta gero 1.000.000 $ irabazi zuen. Jadanik diru asko zuen eta limoizko postua, eta denda batera joan zen espazio-ontzia erostera. Erosi eta mendi altu batera joan zen aireratzera. Sartu zen eta espazio-ontzia hasi zen: “10- 9- 8- 7- 6- 5- 4- 3- 2- 1- 0” eta aireratu zen. Astronomoak ez zuen segurtasun gerrikoa jarri eta oihukatzen hasi zen: —Aaaaa, laguntza…! —Eta horrela egon zen bidai guztian. Espaziora iritsi zenean ilargia oso urruti zegoen eta Martera joatea pentsatu zuen. Martera iritsi eta… “Ding Dong” —Kaixo, aita. —Uf, hemen zaude, Splum. Etxean ez zintudan ikusten eta hona etorri naiz. Goazen etxera.
—Bale, aita. Eraman ahal dut liburua, mesedez? —Bai, baina bihar ekarri. —Ondo da. Eta Splum eta bere aita etxera joan ziren. Eta liburua irakurtzen hasi zen: “…Martera iritsi eta hara non estralurtar handi bat ikusi eta beldurrez etxera bueltatu zen. Eta handik geroztik ez da espazio-ontzi batera igo”. —Liburua ona da baina ni protagonista izango banintz espazioan geratuko nintzateke eta estralurtarra ikusiko nuke.
Eta badakizue nork irakurri zuen liburu hau txikitan? Ba Yuri Gagarinek.
PLOTOREN BILA By Irina Gutiérrez Plati eta Ploto berezko lagunak ziren. Platik lau begi zituen eta ile asko, oso barregarria zen
eta bihotz onekoa. Plotok oso ile gutxi zeukan eta bi begi bakarrik, beldurgarria eta oso ona bere lagunekin. Biak beti jolasean zebiltzan Jupiterreko parkean. Egun batean, Ploto parkean galdu zen eta Plati bilatzen hasi zen. Ploto oso beldurgarria zenez leku ilun batera joan zen. Handik gertu Merkurioko hiru estralurtar zeuden eta Ploto aurkitu zuten. —Kaixo, nire izena Ester da eta hauek Kaj eta Kal dira. —Ka…kai…kaixo —esan zuen Plotok. —Ez euki beldurrik, ez dugu ezer egiten. — Azaldu zuen Kalek. —Ongi, baina nongoak zarete? —Galdetu zuen Plotok. —Merkuriokoak! —esan zuten denek batera. —Etorriko zara gurekin Merkuriora? — Galdetu zuen Kajek. —Bale. —Baieztatu zuen Plotok. Bidai luzea izan zen eta iritsi zirenean, segituan kobazulo batean sartu ziren. Janari asko zegoen mahai batean, Plotok dena jan zuen. Ester, Kal eta Kaj triste zeuden Plotok dena jan zuelako. Bitartean, Platik planeta guztietatik bilatu zuen eta bakarrik Merkurio falta zitzaion, hara joan eta hantxe ikusi zuen
Ploto bere lagun berriekin. Aurkitu zituenean Plati, Ester, Kal eta Kaj lagunak egin ziren eta Plati eta Ploto etxera bueltatu ziren, parkean jolasteko.
ERREGE FAMATUA By Salima Ibenzireg Behin batean, Neptunon, bizi ziren bi pertsona Adenane eta Estollan. Adenane oso aberatsa eta polita zen, eta gauza asko zeukan. Estollan, kontrakoa zen, ez zeukan dirurik, ez zen polita eta ez zeukan ezer.
Adenane eta Estollan oso lagunak ziren, oso ondo pasatzen zuten. Talde bat egin zuten beste lagunekin, baina egun batean taldeko batek “Agarak” esan zion Adenani: ─Nire nobioa izan al zara? ─Bai! esan zion berehala Adenanek. Pozik egon ziren urte bat. Egun batean Adenane eta Agara joan ziren Zurezko parkera eta topo egin ziren bere taldearekin. Agara egon zen taldearekin baina Adenane beste banku batean eseri zen. Adenanek Agarari deitu zion eta hasi ziren borrokatzen. Hiru hilabete eta gero, Estollanek esan zion Agarari bere nobioa izan nahi al zuen. Eta honek erantzun zion: ─Bale! ─Estollan, jo al duzu Adenane? ─galdetu zuen Agarak. ─Bai, noiz joko dut? ─Bihar, ongi da? ─Bai, esango diot Adenani non borrokatuko dugun. Agara oso pozik joan zen Adenaneren bila: Uranotik, Jupiterretik, Martetik eta Artizarratik, eta aurkitu zuen Artizarran. ─Adenane!, ─oihukatu zuen Agarak─ etorri ona. ─Orain joango naiz. Ailegatu zenean Agarak gauzak esan eta esplikatu zizkion: ─Bale! ─esan zuen─ zergatik ez dugu borrokatzen ilargian?
─Bale, eta kometa batean joango gara. Eguna iritsi zenean ilargira joan ziren borrokatzera. Adenanek ostikadak ematen zituen, bultzatzen, denetarik egiten. Bitartean, Estollan korrika joan zen. Agarak Estollan gelditu zuen eta Adenanek aprobetxatu zuen jotzeko. Bi ordu pasa ondoren Estollan hil zen eta Adenanek dena lortu zuen.
By Garazi OsĂŠs
Behin, espazioan, bazen kometa bat. Splum zuen izena eta kometa ezberdina zen. Bere barruan, familia bat bizi zen: ama Raquel, aita Briam, alaba Natalia eta semea Pablo. Beraiek bakarrik bizi ziren. Beldurra zuten, kometa erori ahal zelako beraiekin barruan. Familiaren
ametsa Lurrean bizitzea zen, baina ez zekiten nola ailegatu. Egun batean, estralurtar bat heldu zen Splumera. —Kaixo, Muki estralurtarra naiz eta badakit nola iritsi al zareten Lurrera —esan zuen. —Nola? Badakizula nola iritsi Lurrera! —Briamek. —Bai lehenengo pausoa Eguzkirantz abiatzea da. —Bihar bederatzietan prestatu eta joango gara. Garcíak, maletak bete eta hurrengo egunean, ordu bat eta erdietan bazeuden Eguzkian. Eguzkiak esan zien: —Kaixo, Eguzkia naiz eta lehenengo pausoa naizenez, bigarren pausora eraman behar zaituztet. Bigarren planetara joan baino lehen lau pila eman behar dizkizuet. —Bigarren planeta Saturno da. Agur eta zorte on. —Aguuuuuuur! —familia osoa. Saturnora bi ordutan heldu ziren. Saturnok esan zuen: —Kaixo, Saturno nauzue. Bigarren planeta naizenez, mandoko botoiak harrapatu behar dituzue nire eraztunetatik. Familia osoa beraien atzetik zihoan eta Nataliak bat-batean kohete bat bezala hartu zituen. —Hurrengo planeta Jupiter da. Agur. Ordu laurden batean bazeuden Jupiterren. Jupiterrek esan zien: —Hona hemen mandoa. Botoiak eta pilak behar dituzue, baina mandoa izateko eragiketa hau asmatu behar duzue: 13x7-8+3+3=?
Pablok, jenioa, asmatu zuen. —Badakit, laurogeita bederatzi da!!!!!!!!!! —Oso ondo, tori ba mandoa, merezi duzue. Azkenik Ilargira joan behar duzue. Zorte on. Agur. Ilargira iritsitakoan ilargiak esan zien: —Kaixo, Ilargia naiz. Azken proban asmakizun hau asmatu beharko duzue: Bi mendiren artean tiro zaratatsua, sudurra itxiarazten duen tiro usaintsua. Zer da? Raquelek esan zuen: —Badakit, puzkerra da, txikitan kontatu zidaten. —Ba, bai, asmatu duzue. Hona hemen mandoa osorik. Azkenean Lurrera heldu eta han bizi izan ziren pozik.
CHISTES EL ASTRÓNOMO Y LOS CANÍBALES
Un astrónomo va a África a fotografiar un eclipse solar y es capturado por una tribu de caníbales, que se propone cocinarlo y comérselo.
El astrónomo se acuerda del episodio de Un yanki en la corte del rey Arturo de Mark Twain, y decide decirle al jefe caníbal que está protegido por dioses poderosos. Si intentan comérselo, los dioses destruirán el Sol. —¿A qué hora astrónomo.
pensáis
matarme?
—Pregunta
el
—A las tres de la tarde —Responde el jefe—. Justo después del eclipse total.
GUÍA DE BOLSILLO DE LA CIENCIA MODERNA:
1. Si es verde o repta, es biología. 2. Si huele mal, es química. 3. Si no funciona, es física. 4. Si no se entiende es matemáticas. 5. Si no tiene sentido, es economía o psicología.
CRUCIGRAMA: HORIZONTAL:
1-El planeta mas grande del sistema solar. 3-Astro que tiene su propia luz. 5-Un grupo de muchas estrellas. 6-El cuarto planeta del sistema solar. VERTICAL:
2-Grupo de muchísimos astros. 4-Grupo de muchas estrellas.
1
3 5 2 6 4
SOPA DE LETRAS
EGILEAK
6. MAILA –A- IKASLEAK:
• MARÍA ARRIAGA • IRINA GUTIÉRREZ, • SALIMA IBENZIREG • GARAZI OSÉS