pirveli onlain Jurnali gamosaSvebi gamocdebisaTvis
N1 Jurnali gamosaSvebi gamocdebi
/Gamocdebi2013 სექტემბერი, 2013 წელი
სექტემბერი, 2013
pirveli onlain Jurnali gamosaSvebi gamocdebisaTvis
/Gamocdebi2013
მოემზადეთ გამოცდებისათვის ჩვენთან ერთად!
კომპიუტერთან ადაპტირებული ტესტირება
2
ჟურნალის ზოგადი მიმოხილვა: სოციალურ ქსელ ფეისბუქზე დაარსდა ჩვენი გვერდი ,,საატესტატო/ეროვნული გამოცდები“, სადაც აბიტურიენტებს ვეხმარებით ყველა სახის ინფორმაციით ასევე ტესტებით და ა.შ გადავწყვიტეთ რომ გამოსულიყო პირველი ONLINE უფასო ჟურნალი გამოსაშვები გამოცდებისათვის, სადაც მოცემული იქნებოდა ზოგადი რეკომენდაციები, კონსპექტები, ტესტები. უკვე ყოველ თვეში ორჯერ გამოვა ჩვენი ჟურნალი ,,გამოსაშვები გამოცდები“
ჩვენს გვერდზე უკვე დაიდო: პრეტესტები არაოფიციალური ახალი პროგრამის შესაბამისად, ასევე ტესტურ დავალებათა ნიმუშების პრეზენტაციები.
3
სარჩევი ბიოლოგიის კონსპექტი ნაწილი 1 --------------------------------------------------------------- 5 ბიოლოგია ტესტურ დავალებათა ნიმუშები -------------------------------------------------- 7 გეოგრაფია - ზოგადი მიმოხილვა ------------------------------------------------------------- 12 გეოგრაფია - ტესტურ დავალებათა ნიმუშები----------------------------------------------- 13 რას ფიქრობენ ჩვენს გვერდზე გვერდის მომხმარებლები -------------------------------- 15 ლატერნა------------------------------------------------------------------------------------------ 16 ფიზიკა-(ტესტურ დავალებათა ნიმუშები) ----------------- --------------------------------- 18 გამოკითხვის შედეგები ------------------------------------------------------------------------- 23 ხშირად დასმული შეკითხვები ---------------------------------------------------------------- 26
4
ბიოლოგია ახალი პროგრამული კონსპექტი გამოსაშვები გამოცდებისათვის ჟურნალის პირველი ნომერი ნაწილი 1 1. უჯრედის სასიცოცხლო ციკლი: ინტერფაზა და მიტოზი უჯრედის სასიცოცხლო ციკლს წარმოადგენს ინტერფაზა და მიტოზი. ინტერფაზას და მიტოზს შორის მეტი შუალედი აქვს: ინტერფაზას ინტერფაზაში ხდება დნმ-ის სინთეზი, ამ დროს უჯრედი ზომაში მატულობს მიტოზი შედგება ოთხი ფაზისაგან: პროფაზა მიტოზის ყველაზე ხანგრძლივი ფზა. (ბირთვის გარსი ქრება)
მეტაფაზა ქრომოსომები ეკვატორულ სიბრტყეში ერთ მწკრივად ლაგდებიან
ანაფაზა ქრომოსომები ცენტრიოლებისკენ მოძრაობენ, ქრომატიდები უჯრედის სხვადასხვა პოლუსზე აღმოჩნდებიან
5
ტელოფაზა უჯრედი იყოფა ორად, ქრომატიდის ძაფები ქრება
მიტოზის როლი დედისეული უჯრედიდან ორი უჯრედის წარმოქმნის პროცესია, წარმოქმნილი უჯრედები დედისეული უჯრედების იდენტურები არიან
2. სქესობრივი და უსქესო გამრავლება, სასქესო უჯრედების ჩამოყალიბება ცხოველებში. მეიოზი უსქესო გამრავლება მონაწილეობს მხოლოდ დედისეული ორგანიზმი, იყოფა მისი სხეულის ერთი ან რამდენიმე უჯრედი. სახეები: სპორებით გამრავლება, ვეგეტატური, ბოლქვებით, დაკვირტვა, ფრაგმენტაცია
სქესობრივი გამრავლება მონაწილეობს ორი ინდივიდი (მდედრობითი, მამრობითი) მამრობითი გამეტები სპერმატოზოიდები - სათესლეებში წარმოიქმნება, კვერცხუჯრედები - საკვერცხეებში სასქესო უჯრედების წარმოქმნის პროცესს გამეტოგენეზი ქვია კვერცხუჯრედების წარმოქმნის პროცესს ოვოგენეზი გამეტოგენეზი გამრავლების ფაზით იწყება, შემდეგ არის ზრდის ფაზა და მომწიფების ფაზა(სადაც ხდება მეიზოური გაყოფა)
მეიოზი მეიოზური გაყოფის დანიშნულებაა გამეტებში ქრომოსომების რიცხვის განახევრება, მეიოზური გაყოფა შედგება I და II გაყოფისაგან. მეიზის ორივე გაყოფა იგივე ფაზებს მოიცავს რასაც მიტოზი პირველი მეიოზური გაყოფის დროს ქრომოსომებში ორმაგდება დნმ-ის რაოდენობა. პროფაზაში ხდება კროსინგოვერი ქრომოსომები ცვლიან უბნებს, რაც იწვევს გენეტიკურ მრავალფეროვნებას, მეორე მეიოზურ გაყოფას არ გააჩნია ინტერფაზა.
6
3. ორგანიზმთა ინდივიდუალური განვითარება განვითარების პროცესს რომელსაც ორგანიზმი გადის ზიგოტის წარმოქმნიდან სიკვდილამდე ონტოგენეზი ქვია ონტოგენეზი
ემბრიონული პერიოდი
პოსტემბიორნული პერიოდი
ზიგოტის წარმოქმნიდან დაბადებამდე
დაბადებიდან სიკვდილამდე
ზიგოტაბლასტულაგასტრულა
პირდაპირი და არაპირდაპირი
სრული მეტამორფოზი კვერცხი ლარვა ჭუპრი
არასრული მეტამორფოზი კვერცხი ლარვა ზრდასრული
ზრდასრული (ჭიამაია, პეპელა)
(ბაყაყი)
4. ცილის ბიოსინთეზი ტრანსკრიპცია
ტრანსლაცია
დნმ --------------------------------- რნმ -----------------------ცილა ტრანსკრიპცია - გადაწერას ნიშნავს, გენში ჩაწერილი ინფორმაციის გადაწერა ირნმში ხდება ტრანსლაცია - თარგმნა. ნუკლეოტიდების ენაზე ჩაწერილი ბრძანება, ამინომჟავების ენაზე ითარგმნება
7
ბიოლოგია
1. სურათზე ნაჩვენებია უხვმოსავლიანი პოლიპლოიდური საზამთროს ჯიში. რომელი მუტაციის შედეგად მიიღეს ასეთი საზამთრო?
ა ბ გ დ
გენური ქრომოსომული გენომური სომატური
2. კახეთში ერთ წელს მკვეთრად შემცირდა ყურძნის მოსავალი, მეცნიერებმა ეს ყველაფერი სხვადასხვა აბიოტური ფაქტორების ზემოქმედებას დააბრალეს. ჩამოთვლილთაგან რომელ შემთხვევას ჰქონია ადგილი? ა გვალვა ბ ადამიანის მიერ ნიადაგის დაბინძურებას პესტიციდების სახით გ კალიების შემოსევას დ შხამქიმიკატებისადმი მდგრადი მწერების გაჩენას (მამოძრავებელ გადარჩევას) 3. კონკურენცია ფიჭვებსა და ნაძვებს შორის არის მაგალითი ა ბ გ დ
სახეობათშორისი ბრძოლის მაგალითი შიდასახეობრივი ბრძოლის მაგალითი ბუნების არახელსაყრელ პირობებთან ბრძოლის მაგალითი აროგენეზის კლასიკური მაგალითი
8
4. სურათზე გამოსახულია მიტოზის ფაზები, რომელ შემთხვევაშია დალაგებული ისინი სწორად?
ა
ბ
გ
დ
5. კარგად დააკვირდით მოცემულ ცხრილს და უპასუხეთ შეკითხვას მიკროევოლუციის მამოძრავებელი ფაქტორები
მუტაციური პროცესები
მოდიფიკაციური ცვალებადობა
გენთა ნაკადი
რომელი ფაქტორი არის შეცდომით ნახსენები ცხრილში? ა მუტაციური პროცესი ბ მოდიფიკაციური ცვალებადობა გ გენთა ნაკადი დ არც ერთი ფაქტორი არ არის დასახელებული შეცდომით
9
6. მოგზაურმა ქართული ჯიშის მცენარე ჩაიტანა აფრიკის უდაბნო ,,საჰარა“-ში, მცენარეს საქართველოში პატარა ფესვი ჰქონდა და წყალს ნიადაგიდან ადვილად ითვისებდა. აფრიკაში გაზრდილ მცენარეს კი გრძელი ფესვები განუვითარდა. რა გახდა ამის მიზეზი? ა მემკვიდრული ცვალებადობა ბ ტენიანობის მომატება გ მასტაბილიზებელი გადარჩევა დ მამოძრავებელი გადარჩევა 7. ანდალუზიური ჯიშის ქათმებში შავი შეფერილობა არასრულად დომინანტობს თეთრზე, მათი შთამომავლები ცისფერია. განსაზღვრეთ ფენოტიპური დათიშვა F1-თაობაში.
ა ბ გ დ
1 შავი : 1 თეთრი 1 შავი: 2 ცისფერი : 1 თეთრი 1 შავი: 1 ცისფერი 1 თეთრი : 1 ცისფერი
8. დააკვირდით მოცემულ სურათს და უპასუხეთ შეკითხვას
რომელ თემას ეხება მოცემული სურათი? ა ბ გ დ
დიჰიბრიდულ შეჯვარებას (მენდელის მე-3 კანონს) გამაანალიზებელ შეჯვარებას არასრულ დამემკვიდრებას დიჰიბრიდულ შეჯვარებაში სქესთან შეჭიდულ დამემკვირდრებს
10
9. მცენარე კამელიას ყველა ყვავილი წითელია, მაგრამ მებაღემ შენიშნა რომ ერთი ყვავილი იყო თეთრი. რა მოვლენას აქვს ადგილი ასეთ დროს? ა ბ გ დ
კომბინაციურ ცვალებადობას მუტაციურ ცვალებადობას მოდიფიკაციურ ცვალებადობას ბუნებრივ გადარჩევას
10. საზამთროში ნაყოფის ზოლიანობა და ფორმა მემკვიდრული ნიშნებია. მოწოდებული ინფორმაციით დაადგინეთ მშობლების გენოტიპები
ა ბ გ დ
AABB X aabb AaBB X AAbb AaBb X AaBb aabb X aabb პასუხები 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
გ ა ა დ ბ დ გ ბ ბ გ 11
გეოგრაფია წელს, გამოსაშვებ გამოცდებზე გეოგრაფიას დაემატა ზოგადი გეოგრაფიის კურსი და გლობალური გეოგრაფია. ჩვენ გიწევთ რეკომენდაციას შემდეგ წიგნებზე:
ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა - 8,9,11 ახალი სახელმძღვანელოები გეოგრაფია - ტესტები და ცნობარი (ანა ყატაშვილი-ერიაშვილი)
გამოცდაზე შემოწმდება:
ფაქტობრივი მასალის ცოდნა;
გეოგრაფიული ცნებებისა და ტერმინების ადეკვატური გამოყენება;
გეოგრაფიულირუკების კითხვა;
სხვადასხვა ტიპის თვალსაჩინოებების (ფოტოების, გრაფიკების, ცხრილებისა და დიაგრამების) გამოყენებით ინფორმაციის შეჯერება/ანალიზი;
გეოგრაფიული მოვლენებისა და პროცესების დამახასიათებელი ნიშნების გარჩევა, მიზეზშედეგობრივი კავშირების დადგენა;
12
პირველი ონლაინ ჟურნალი გამოსაშვები გამოცდებისათვის! გთავაზობთ გეოგრაფიის ტესტურ დავალებათა ნიმუშებს პასუხებით გეოგრაფია 1. საიდან მომდინარეობს ტერმინი ,,გეოგრაფია“? ა) ძველი ეგვიპტიდან
ბ) ძველი რომიდან
გ) ფინიკიიდან
დ) ანტიკური საბერძნეთიდან
სწორი პასუხი:დ 2. რომელი ნორვეგიელი ზღვაოსნის ექსპედიციამ მიაღწია პირველად სახმრეთ პოლუსს 1911 წლის 15 დეკემბერს? ა) რუალ ამუნდსენის გ) ჯონ დევისის
ბ) ტურ ჰეიერდალის დ) ფრიტიოფ ნანსების
სწორი პასუხი: ა 3. რას უდრის მერიდიანის 10 -ის ტოლი მონაკვეთის სიგრძე? ა) 109 კმ
ბ) 110კმ
გ) 111კმ
დ) 117კმ
სწორი პასუხი: გ 4. ჩამოთვლილთაგან რომელი არ მიეკუთვნება გლობალურ პრობლემას? ა) განიარაღება
ბ) საერთაშორისო ტერორიზმი
გ) ოზონის ხვრელის გაფართოება
დ) კორუფციასთან ბრძოლა
სწორი პასუხი: დ 5. საქართველოს რომელ მეზობელთან გადის საზღვარი ლოქის ქედზე? ა) აზერბაიჯანთან
ბ) თურქეთთან
გ) სომხეთთან
დ) რუსეთთან
სწორი პასუხია: გ 6. ჩამოთვლილთაგან რომელი არ არის ბენილუქსის ქვეყანა? ა) ბელგია
ბ) ნიდერლანდია
გ) ლუქსემბურგი სწორი პასუხია: დ
დ) ლიხტენშტეინი
7. რომელ კუთხეში გვხვდება დაბა ჩაქვი? ა) იმერეთი
ბ) სამცხე-ჯავახეთი
გ) აჭარა
დ) გურია
სწორი პასუხია: გ
13
8. რომელი საერთაშორისო ორგანიზაციის ემბლემაა გამოსახული რუკაზე?
ა) გაერო
ბ) ოპეკი
გ) ეუთო
დ) ბისეკი
სწორი პასუხია: გ 9. რუკაზე მოცემულია ერთ-ერთ გლობალურ ორგანიზაციაში გაწევრიანებული ქვეყნები, რომელ ორგანიზაციაზეა საუბარი?
ა) გაერო
ბ) ევროპის ლიგა
გ) ამერიკისა და ევროპის გაერთიანება
დ) ნატო
10. რომელი საერთაშორისო ორგანიზაციის ემბლემაა მოცემული რუკაზე?
ა) გაერო
ბ) ევროკავშირი
გ) ევროსაბჭო
დ) არც ერთი
სწორი პასუხი: ა)
14
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი გვერდი სულ რამოდენიმე თვეა რაც შეიქმნა გვაინტერესებდა რას ფიქრობდნენ მომხმარებლები მასზე:
15
გამოწერეთ წიგნები და მიიღეთ საქართველოს ნებისმიერ რეგიონში, ქალაქსა თუ სოფელში
16
გთავაზობთ ფიზიკის ტესტურ დავალებათა ნიმუშებს 1. ნახაზზე წერტილებით ასახულია ოთხი სხეულის მასები და მათი კინეტიკური ენერგიები.
რომელ სხეულს გააჩნია მინიმალური სიჩქარე? ა)1 ბ)2 გ)3 დ)4 სწორი პასუხი: ბ)
2. სასწორზე დევს წყლით პირამდე სავსე ჭურჭელი. რა მოუვა სასწორის ჩვენებას, ჭურჭელში ხის ძელაკის ჩაშვების შემდეგ, თუ ძელაკი წყალში ტივტივებს? ა) მოიმატებს ბ) დაიკლებს გ) დარჩება უცვლელი დ) პასუხი დამოკიდებულია ძელაკის მასაზე სწორი პასუხი: გ)
3. სინათლის ხელოვნური წყარო არ არის ა) ფეიერვერკი ბ) ელექტრონათურა გ) ანთებული სანთელი დ) მზე სწორი პასუხი: დ) 4. რომელი ქვემოთმოყვანილი ნახაზი გადმოსცემს სწორად თავისუფლად ვარდნილი სხეულის დედამიწიდან სიმაღლის დამოკიდებულებას მის V სიჩქარეზე? ა)1 ბ)2 გ)3 დ)4 სწორი პასუხი: ა)
17
5. მოცემულია წრფივად მოძრავი მანქანის მიერ გავლილი მანძილის დროზე დამოკიდებულების გრაფიკი. რა მანძილს გაივლის ეს მანქანა 8 წმ–ში? ა) 80მ ბ) 90მ გ) 100მ დ) 160მ სწორი პასუხი: ა)
6. ნახაზზე გამოსახული ერთგვაროვანი ბერკეტი წონასწორობაშია, ბერკეტის მასაა 2 კგ. რისი ტოლია ბერკეტზე ჩამოკიდებული უცნობი მასა? ა) 2კგ ბ)4კგ გ) 5კგ დ) 7კგ სწორი პასუხი: ბ) 7. ნახაზზე გამოსახული ერთგვაროვანი ბერკეტი წონასწორობაშია, ბერკეტის მასაა 2 კგ. რისი ტოლია საყრდენზე ბერკეტის დაწოლის ძალა? ა) 9ნ ბ) 10ნ გ) 110ნ დ) 111ნ სწორი პასუხი: გ) 8. ნახაზზე გამოსახული სისტემა წონასწორობაშია, M მასის ღერო ერთგვაროვანია. ხახუნი და ჭოჭონაქის მასაუგულებელყავით. განსაზღვრეთ ჭოჭონაქზე ჩამოკიდებული ტვირთის მასა
ა) M ბ) 2M გ) M/2 დ) M/4 სწორი პასუხი: ა)
18
9. წრედის უბანზე მიმდევრობით შეერთებულია 3 ომისა და 5 ომი წინაღობის მქონე ორი გამტარი. ძაბვა პირველ გამტარზე 6 ვ –ია . იპოვეთ ძაბვა წრედის უბანზე. ა) 10ვ ბ) 12ვ გ) 16ვ დ) 18ვ სწორი პასუხი: დ) 10. ერთმანეთს შეურიეს ტოლი მასის ორი სითხე, მდინარის მტკნარი და ზღვის მარილიანი წყალი. რომელთა სიმკვრივეებია p1 და p2. მიღებული ნარევის სიმკვრივე იქნება ა) ბ) გ) დ) სწორი პასუხი: დ) 11. მოცემული ინფორმაციის მიხედვით რომელი სხეულები აწარმოებენ ტოლ წნევას? ა) 1 და 3 ბ) 1 და 4 გ) 2 და 4 დ) არც ერთი სწორი პასუხი: დ) 12. გაზომეს სამი სხვადასხვა სხეულის მასები და კინეტიკური ენერგიები, გაზომვის შედეგები მოცემულია დიაგრამაზე წერტილების სახით, დაალგეთ სხეულები მათი სიჩქარეების ზრდის მიხედვით (უმცირესიდან - უდიდესისაკენ) ა) 3,2,1 ბ) 1,2,3 გ) 1,3,2 დ) 2,3,1 სწორი პასუხი: ბ)
13. რომელი მტკიცებაა მართებული? I - თავისუფლად ვარდნილი სხეულის აჩქარების სიდიდე დამოკიდებულია დროზე II - თავისუფლად ვარდნილი სხეულის აჩქარების სიდიდე დამოკიდებულია მის მასაზე ა)მხოლოდ პირველი ბ) მხოლოდ მეორე გ) ორივე დ) არც ერთი სწორი პასუხი: დ) 19
14. საგანი მოთავსებულია დახრილი ბრტყელი სარკის წინ, რომელი ნახატი გამოსახავს ამ საგნის გამოსახულებას სარკეში?
ა) სწორი პასუხი: გ)
ბ)
გ)
დ)
15. დიაგრამაზე გამოსახულია ოთხი სხეულის C კუთრი სითბოტევადობა და m მასა, ერთი და იგივე ტემპერატურით გასათბობად რომელ სხეულს უნდა გადაეცეს ყველაზე მეტი სითბოს რაოდენობა? ა) 1 ბ)2 გ)3 დ)4 სწორი პასუხი: ბ)
16. რომელი ნათურა ანთია ნახაზზე გამოსახულ წრედში?
ა) I ბ) II გ) III დ) ყველა სწორი პასუხი: ა)
20
17. დიაგრამაზე გამოსახულია ოთხი სხეულის მასები და სიმაღლეები დედამიწის ზედაპირიდან. რომელ სხეულებს აქვთ ტოლი პოტენციური ენერგიები დედამიწის ზედაპირის მიმართ? ა) 1 და 3 ბ) 1 და 2 გ) 2 და 4 დ) 3 და 4 სწორი პასუხი:ბ)
18. დიაგრამაზე გამოსახულია ოთხი სხეულის მასები და სიჩქარეები. რომელ სხეულებს აქვთ ტოლი იმპულსები?
ა) 1 და 3 ბ) 1 და 2 გ) 2 და 4 დ) 3 და 4 სწორი პასუხი:ბ)
19. მდინარის მართობულად გადებულ ხიდზე 1,2 მ/წმ სიჩქარით გადადის მოსწავლე. მდინარის დინების სიჩქარეა 0,5 მ/წმ-ში, რისი ტოლია მდინარეში მოტივტივე მორისა და მოსწავლის ფარდობითი სიჩქარის მოდული? ა) 0,7მ/წმ ბ) 1,3 მ/წმ გ) 0,8მ/წმ დ) 1.4მ/წმ სწორი პასუხი: ბ) 20. სითხიან მენზურაში ჩაუშვეს 5 ერთნაირი ბურთულა (იხ. ნახ.). რისი ტოლია თითოეული ბურთულას მოცულობა? ა) 2,4სმ3 ბ)2,9სმ3 გ) 2,8სმ3 დ) 3.2სმ3 სწორი პასუხი: გ)
21
გამოკითხვის შედეგები
22
23
24
ხშირად დასმული შეკითხვები 1. როდის ჩატარდება გამოსაშვები გამოცდები? - გამოსაშვები გამოცდების პირველი ნაწილი (ქიმია,ფიზიკა,ბიოლოგია,გეოგრაფია) ჩატარდება ოქტომბრის პირველ ნაწილში. 2. რამდენი იქნება ბარიერი გამოცდაზე? - ბარიერი ჯერჯერობით გამოცხადებული არ არის, თუმცა სავარაუდოდ 5,5 იქნება 3. რამდენი შეკითხვა შეგვხვდება გამოსაშვებ გამოცდებზე? - შეკითხვების რაოდენობა წინასწარ განსაზღვრული არ არის 4. იქნება თუ არა რთული შეკითხვები? - ბაზაში მოცემულია როგორც მარტივი ისე რთული ტიპის შეკითხვები 5. რამდენ შეკითხვას უნდა გავცე პასუხი რომ ბარიერი გადავლახო? - წინასწარ ამის დადგენა შეუძლებელია 6. დრო რამდენი გვექნება? - დრო ზოგადად 1:30სთ, თითო შეკითხვაზე 2 წუთი, ხოლო დამხმარე დრო: 10 წუთი 7. რა მოხდება იმ შემთხვევაში თუ ერთ შეკითხვაზე 10 წამი დამჭირდა პასუხის გასაცემად? - დარჩენილი დრო დაგემატებათ საერთო დროზე 8. პირველი რომელი გამოცდა იქნება? - ჯერჯერობით არ არის ცნობილი, სავარაუდოდ ფიზიკა 9. ბიოლოგიაში ანატომია შედის? - ანატომია და უჯრედი ამოღებულია პროგრამიდან 25
მომდევნო ნომერში: ბიოლოგიის კონსპექტი მეორე ნაწილი (გენეტიკა, ევოლუცია, ეკოლოგია) რეკომენდაციები ბიოლოგიაში ბიოლოგია(გენეტიკური) ამოცანის ამოხსნის წესი - სურათის მიხედვით გეოგრაფია (გლობალური გეოგრაფია) ძირითადი საკითხები რომლებიც შეგხვდებათ გამოცდაზე გენერალური პრეტესტები - არაოფიციალური ქიმია - მასალის ძირითადი ქიმია - ტესტურ დავალებათა ნიმუშები ფიზიკა - ზოგადი რჩევები გამოცდებისათვის ხშირად დასმული შეკითხვების მეორე ნაწილი
2013 Facebook.com/Gamocdebi2013 26